Γκέοργκ Σελ: Οι ξεχασµένες ηχογραφήσεις. Ορχήστρα του Κλίβελαντ, SOMM, 2cd

Στον Μεσοπόλεμο πλήθος σπουδαίοι μουσικοί εγκατέλειψαν την Ευρώπη. Αρχικά αρκετοί μετακινήθηκαν στην Αυστρία και στην Τσεχία αλλά έφυγαν όταν οι Γερμανοί τις κατέκτησαν. Ενας εξ αυτών ήταν και ο Γκέοργκ Σελ, που κατέληξε από το Βερολίνο στην Πράγα, στη Γλασκώβη και στη Χάγη. Εκεί, το 1937 βρέθηκε ο Τοσκανίνι. Ηταν η δεύτερη φορά. Η πρώτη δεν είχε πάει καλά. Είχε ενοχληθεί από το μέτριο επίπεδο της Ορχήστρας. Ομως τον έπεισαν να διευθύνει ξανά ακόμη την επόμενη χρονιά. Οταν τελείωσε την πρόβα ήταν τόσο εντυπωσιασμένος ώστε ρώτησε τι είχε συμβεί. Πώς μεταμορφώθηκε η Ορχήστρα. Και η απάντηση: «Τώρα, έχουμε τον Σελ».

Αυτή η εμπειρία του Τοσκανίνι ήταν που έφερε τον Σελ στην Αμερική το 1939, μόλις είχε πια ξεσπάσει ο Πόλεμος, προσκεκλημένο του θρυλικού μαέστρου, για να διευθύνει την εξίσου θρυλική ορχήστρα του, την NBC. Οταν όμως ο Σελ έφτασε στη Νέα Υόρκη τα πράγματα ήταν δύσκολα. Δεν είχε δική του ορχήστρα και οι συναυλίες ως προσκεκλημένος δεν αρκούσαν. Πέρασε ένα χρόνο διδάσκοντας στη Μουσική Σχολή Mannes του εμβληματικού New School for Social Research, ενώ ανέλαβε αργότερα το γερμανικό ρεπερτόριο στη Metropolitan Opera. Και, τέλος, το 1946, πήρε τη θέση με την οποία έγραψε απαράμιλλη ιστορία στη διεθνή μουσική σκηνή: Διευθυντής της Ορχήστρας του Κλίβελαντ, που τη μεταμόρφωσε σε μία από τις σημαντικότερες του κόσμου.

Η δισκογραφία του Σελ με το Κλίβελαντ είναι εκτενής και βρίσκεται πάντοτε στο προσκήνιο. Ομως, τώρα, για πρώτη φορά στην εποχή του cd και επίσης για πρώτη φορά σε διεθνή κυκλοφορία, έρχονται στο φως ηχογραφήσεις που έκανε πριν από το συμβόλαιό του με τη CBS και την EPIC. Αυτές έγιναν το 1954 και το 1955, για λογαριασμό του Book of the Month Club και οι δίσκοι πουλήθηκαν αποκλειστικά στα μέλη του. Εκτοτε ουδέποτε τυπώθηκαν ξανά σε οποιαδήποτε μορφή. Ξεχάστηκαν πραγματικά. Μέχρι τώρα, που ανακαλύφθηκαν σε έρευνα στο Οχάιο και το υλικό τους περιλαμβάνεται σε αυτόν τον διπλό δίσκο. Πρόκειται για μία σειρά από έργα Μότσαρτ, Μπραμς, Ρίχαρντ Στράους και Στραβίνσκι, αλλά και για κάτι πολύ σπάνιο: ο Σελ ηχογραφεί εδώ Μπαχ (την Τρίτη Σουίτα) κάτι που έκανε μόνον άλλη μία φορά στην καριέρα του. Ολο το υλικό έχει εξαιρετική σημασία (και επίσης εξαιρετικό ήχο – στερεοφωνικό μάλιστα, πολύ μπροστά στην εποχή του) αλλά, φυσικά, η προσθήκη του Μπαχ εκτινάσσει το ενδιαφέρον. Η ερμηνεία στην Τρίτη Σουίτα δείχνει μία προσέγγιση με ορισμένα στοιχεία από το κίνημα των οργάνων «εποχής», αλλά πριν καν αυτό ξεκινήσει. Είναι προσέγγιση που δεν έχει καμία σχέση με το κυρίαρχο κλίμα της εποχής, τη βαριά παλιά ερμηνευτική του Μπαχ, αλλά δεν έχει και φανατισμό, όπως συχνά συμβαίνει με τα όργανα «εποχής». Είναι μία σχολή από μόνη της. Οσο για τα άλλα έργα, δεν υπάρχει τίποτα να πει κανείς: ο ακροατής θα κρίνει αν έχει ακούσει ποτέ άλλοτε τέτοιο «Πουλί της Φωτιάς», τέτοιο «Οιλενσπίγκελ», ή τέτοια «Ακαδημαϊκή Εισαγωγή»…