Ανάμεσα σε δύο εποχές

Πώς κατέγραφε ένας δημοσιογράφος το «πνεύμα των καιρών» στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης; Τι έβλεπε να έρχεται και τι να χάνεται απ’ τον κόσμο των σκιών όπου ζούσε; Ηταν «Σούρουπο ή χάραμα»; Το τελευταίο ερώτημα δίνει και τον τίτλο στη μικρή, αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση της «Κριτικής» με χρονογραφήματα του σημαντικού δημοσιογράφου και κριτικού Κουρτ Τουχόλσκι (1890-1935). «Παράξενη αυτή η αστική τάξη (και στη Γερμανία είναι όλοι αστοί). Παράξενη αυτή η άκαμπτη εφαρμογή σε φόρμες δίχως περιεχόμενο, σε πράγματα που πλέον δεν υπάρχουν» γράφει στο «Ημίφως» (1920), επανερχόμενος στο ζήτημα των θεμελιακών αξιών του ανθρώπινου πνεύματος. Σ’ αυτό το πλαίσιο προβάλλει την τέχνη ως μέσο, ως εργαλείο διαμόρφωσης ενός κόσμου που ταλανίζεται από φαντάσματα και απροσδιόριστες απειλές. «Μόνο η τέχνη είναι σε θέση να δώσει μορφή σε κάτι απροσδιόριστο. Αν αποτύχει, είναι σίγουρο ότι για την ανθρωπότητα θα επέλθει το σκοτάδι» παρατηρεί ερμηνεύοντας τις καταγραφές του η Παναγιώτα Καλογερά, πρόεδρος του Σωματείου Μεταπτυχιακών Σπουδών Γερμανικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, στο ερμηνευτικό της σημείωμα (συνολικά υπάρχουν τέσσερα, ένα για κάθε χρονογράφημα).