Ακαριαία Ελλάς φωνή

Υπήρξε στη λογοτεχνία μας μια μεγάλη παρεξήγηση. Αναφέρομαι στην περίπτωση και τις «τύχες» των Απομνημονευμάτων του Στρατηγού Μακρυγιάννη. Κάπου μπερδεύτηκαν στον λογοτεχνικό αργαλειό το στημόνι και το υφάδι. Το χειρότερο, μπερδεύτηκε το ύφος και το ήθος του Στρατηγού. Και έκτοτε συνεχίστηκε αυτή η ηθελημένη ή αθέλητη παρεξήγηση. Αν καθίσει κανείς και αφηγηθεί με ιστορική αμεροληψία τον βίο και την πολιτεία του Στρατηγού, χωρίς το γλωσσικό ένδυμα που φόρεσε στα δρώμενα του βίου του, θα είχε πολλούς λόγους να αμφισβητήσει και τη γνησιότητα των προθέσεων και τα ελατήρια των πράξεων. Οταν, μάλιστα, είδαν το φως και τα παραληφθέντα από τον Βλαχογιάννη γραπτά του, όπου ο άρρωστος στα γεράματα Στρατηγός κατέγραφε τα όνειρα και τα «οράματά» του, θα δικαίωνε πολλούς ιστορικούς που αμφισβήτησαν τον ρόλο και την αξία των πράξεων και των προθέσεων του Μακρυγιάννη. Τέλος πάντων, δεν τελειώνει έτσι αυτή η εκτίμηση, και μάλιστα τώρα που γιορτάζονται τα 200 χρόνια από την Επανάσταση. Μένει, όμως, το κείμενο ως κείμενο του Στρατηγού: το ύφος, το στυλ (ας μου επιτραπεί ο όρος!) του αγράμματου παιδιού από τη Δεσφίνα. Το κείμενο αυτό που το χειρόγραφό του χάθηκε (!), αφού το χρησιμοποίησε ο Βλαχογιάννης, αλλά ξαναήρθε ως τρόπος γραφής με την έκδοση, πριν από λίγα χρόνια, των «Οραμάτων» του. Πέρα από τη μεγάλη και αναγκαία συζήτηση που έγινε για την ιστορική σημασία του κειμένου του Στρατηγού, ξαναέφερε στο προσκήνιο το «λογοτεχνικό» ύφος που σε ορισμένη, και στην Ευρώπη, και όχι μόνο, περίοδο αποτέλεσε ανοιχτό έως και τις ημέρες μας πρόβλημα της λογοτεχνικής υφολογίας.