Ηχοδύναμα

Artur Rodziński – Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης: Οι πλήρεις ηχογραφήσεις στην Αμερικανική Κολούμπια, 16 CD, SONY

Για τα σημερινά ακροατήρια η εικόνα θα ήταν κάτι παραπάνω από σοκαριστική: ένας μαέστρος την ώρα που διευθύνει στο πόντιουμ μία κορυφαία, συνήθως, ορχήστρα και, όπως κινείται, κάτι παράξενο να φαίνεται πιασμένο στη ζώνη του. Και όσο πιο μεγάλη η ένταση και η κίνησή του τόσο πιο αποκαλυπτική η εικόνα του περιστρόφου, συνήθως γεμάτου, πιασμένου στη μέση του. Ενίοτε, άλλα ακροατήρια, είχαν πιο άμεση οπτική: ο Rodziński χωρίς σακάκι, με το περίστροφο εκτεθειμένο σε κοινή θέα. Ο πολωνικής καταγωγής μαέστρος ήταν άνθρωπος εμμονικός. Για μία περίοδο ήταν βέβαιος ότι κάποιος (… άλλος) τρελός στο ακροατήριο θα έβγαζε πιστόλι και θα τον πυροβολούσε. Ηταν όμως όχι απλώς ένας από τους σημαντικότερους μαέστρους της εποχής του, αλλά και πρόσωπο καθοριστικό στην ανάπτυξη της ορχηστρικής τέχνης στις Ηνωμένες Πολιτείες στα χρόνια πριν, κατά και μετά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.Ο Rodziński δούλεψε σχεδόν με όλες τις μεγάλες αμερικανικές ορχήστρες της εποχής του, ορισμένες εκ των οποίων ανέλαβε με καταλυτικά αποτελέσματα για την εξέλιξή τους, με τελευταίο το Σικάγο. Η πρώτη του σημαντική θέση ήταν επικεφαλής της Φιλαρμονικής του Λος Αντζελες στα πιο δύσκολα χρόνια, από το 1929, τη χρονιά του Κραχ, μέχρι το 1933, τη χρονιά του New Deal του Ρούσβελτ. Εκεί, παρά τις εξόχως δυσμενείς συνθήκες, κατάφερε και έβαλε τις βάσεις για μία από τις πιο σημαντικές ορχήστρες του Νέου Κόσμου. Στη συνέχεια βρέθηκε στο Κλίβελαντ. Η Ορχήστρα είχε ιδρυθεί το 1918 με πρώτο μαέστρο τον Νικολάι Σόκολοφ. Ηταν μία πολύ αξιοπρεπής ορχήστρα του αμερικανικού Midwest – δηλαδή περίπου ανύπαρκτη με τα κριτήρια της Ανατολικής Ακτής ή της Ευρώπης. Εκεί έμεινε σχεδόν έντεκα χρόνια. Και το τι έφτιαξε μπορεί να το ακούσει κανείς στις ηχογραφήσεις τους. Δυστυχώς, όταν έφυγε για τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης, το 1943, ο Πόλεμος αποδεκάτιζε πια το Κλίβελαντ περισσότερο από κάθε άλλη σημαντική ορχήστρα της χώρας, ακόμα και ο επόμενος διευθυντής, ο Εριχ Λάινσντορφ υπηρέτησε. Αυτό όμως είχε παραδόξως τελικά και την καλή του πλευρά: οδήγησε το διοικητικό συμβούλιο να καλέσει το 1946 τον Γκέοργκ Σελ. Και έτσι χτίστηκε ένας παγκόσμιος θρύλος.