H νέα έξαρση της βίας στο Ισραήλ και τη Γάζα επιβεβαιώνει δύο πράγματα, που δεν αφορούν μόνο τη Μέση Ανατολή. Πρώτον, ότι η κατοχή ενός εδάφους, είτε πρόκειται για τη Δυτική Οχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ είτε για την Κριμαία ή τη Βόρεια Κύπρο, δεν είναι ποτέ «ανώδυνη» για τη δύναμη κατοχής. Συντηρεί εντάσεις, δημιουργεί αντιδράσεις και τριβές, προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις με συμμαχικές χώρες και ενίοτε οδηγεί σε επικίνδυνες συγκρούσεις.

Η δεύτερη παρενέργεια μιας κατοχής είναι η ενίσχυση των εξτρεμισμών. Αυτό που καθιστά σήμερα εκρηκτική την κατάσταση στο Ισραήλ δεν είναι μόνο οι ρουκέτες που εκτοξεύει αδιακρίτως η Χαμάς εναντίον κατοικημένων περιοχών και οι πολύνεκροι βομβαρδισμοί της πυκνοκατοικημένης Γάζας από τις ισραηλινές αεροπορικές και χερσαίες δυνάμεις. Είναι και οι πρωτοφανείς οδομαχίες μεταξύ Ισραηλινών Εβραίων και Ισραηλινών Αράβων, πολιτών δηλαδή της ίδιας χώρας αλλά όχι και της ίδιας «κατηγορίας», αφού η αραβική μειονότητα στερείται βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ολες αυτές οι ρατσιστικές επιθέσεις, προκλήσεις, ακόμη και τα λιντσαρίσματα που παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες μάς οδηγούν στο μελαγχολικό συμπέρασμα ότι οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι δεν θα μπορέσουν ποτέ να ζήσουν πλάι πλάι, ασφαλείς, ελεύθεροι, σε δύο ανεξάρτητα κράτη που δεν θα απειλούν το ένα το άλλο.

Ομως δεν υπάρχει άλλη λύση. Οσο σύνθετα κι αν είναι τα προβλήματα, όσο βαθιές κι αν είναι οι διαφωνίες, ο σύγχρονος πολιτισμός επιτάσσει την ειρηνική συνύπαρξη των εθνοτήτων, σε γειτονικά κράτη ή και στους κόλπους του ίδιου κράτους, όχι τους πολέμους ανάμεσά τους μέχρι να επικρατήσει ο ισχυρότερος και να υποταχθεί ο ασθενέστερος. Τη δεκαετία του ’90, η Γιουγκοσλαβία μάτωσε επειδή μερικοί εθνικιστές ηγέτες ονειρεύονταν «καθαρές» καταστάσεις. Δεν τα κατάφεραν – αλλά κάπου 140.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Μάταια. Οπως μάταια χύνεται σήμερα τόσο αίμα στη Μέση Ανατολή, μέχρις ότου καταλάβουν οι αντιμαχόμενες πλευρές ότι από τη διαιώνιση των συγκρούσεων βγαίνουν χαμένοι όλοι.