Μια ΕΝΑ για την Ελλάδα;

Η Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΣΔΔΑ) υπήρξε, επί σειρά ετών, μια από τις μεγάλες προσδοκίες των ελλήνων πολιτικών και διανοουμένων στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες (Αγγελόπουλος, Ζολώτας, Στασινόπουλος, Βαρβαρέσος) με σκοπό την παραγωγή μιας διοικητικής ελίτ. Εχοντας ως υπόδειγμα τη γαλλική Εcole Nationale d’ Administration (ENA), υποστήριξαν την ιδέα της δημιουργίας μιας αντίστοιχης Σχολής στην Ελλάδα. Εν τέλει, μετά από αρκετές προσπάθειες, η ΕΣΔΔΑ έγινε πραγματικότητα, ως μια από τις μονάδες του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, αποτελώντας μια από τις εμβληματικές μεταρρυθμίσεις της δεκαετίας του 1980. Επειδή, όμως, δεν υπάρχει κάποιος μηχανισμός αυτόματης μεταλαμπάδευσης διοικητικών μεταρρυθμίσεων από μια κοινωνία και διοίκηση σε μια άλλη, η ελληνική εκδοχή της ΕΝΑ, μετά από, σχεδόν, 40 χρόνια λειτουργίας, έχει ελάχιστες ομοιότητες με την αντίστοιχη γαλλική. Οι αδυναμίες της είναι, ως ένα βαθμό, πάγιες αδυναμίες των ελληνικών δημοσίων οργανώσεων: Ανοίκειες κομματικές παρεμβάσεις – δειλές στην αρχή, άγαρμπες στη συνέχεια – κατέλυσαν την αρχική ανεξαρτησία και καταρράκωσαν το κύρος της ΕΣΔΔΑ. Η Σχολή δεν κατάφερε να αποκτήσει μια διακριτή ταυτότητα και, εν τέλει, η καριέρα των αποφοίτων της κατέληξε να συνδέεται με μερικές ευνοϊκές ρυθμίσεις σε σχέση με την εξέλιξή τους στο Δημόσιο (προβάδισμα στις κρίσεις).  Βεβαίως, η αδυναμία αποκόλλησης της ΕΣΔΔΑ από την ιλύ της μετριότητας, συναρτάται προς την ανυπαρξία μιας ελληνικής ιδιοτυπικής προσέγγισης στο διοικητικό φαινόμενο και μιας συνακόλουθης συλλογικής μνήμης που θα το διατηρούσε ανέπαφο. Παρά την πλούσια ιστορική κληρονομιά μας (βλ. νεοελληνικό διαφωτισμό) και τα πολύ φωτεινά παραδείγματα ιστορικών μεταρρυθμίσεων και μεταρρυθμιστών (Βενιζέλος, Καραμανλής, Παπανδρέου, Σημίτης) δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα θετικό ελληνικό διοικητικό παράδειγμα.