Γιατί αντέχει το «Τρίτο στεφάνι»;

Τα εξήντα χρόνια – για την ακρίβεια εξήντα χρόνια και λίγοι μήνες – από την πρώτη έκδοση του βιβλίου «Τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή είναι μία επέτειος που κάθε άλλο παρά «στρογγυλή» θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν το μυθιστόρημα του δημιουργού της συλλογής διηγημάτων «Τα ρέστα» δεν συνεχιζόταν να διαβάζεται με την ίδια ένταση και το ίδιο πάθος και από τις νεότερες γενιές των αναγνωστών, με όσες τουλάχιστον δεν έχει συμβεί με κανένα άλλο μυθιστόρημα της νεοελληνικής γραμματείας. Βέβαια το «Τρίτο στεφάνι» δεν είχε ευλογηθεί με την αναγνωσιμότητα αυτή από την πρώτη στιγμή της κυκλοφορίας του – ο ίδιος ο Ταχτσής ισχυριζόταν πως η αφετηρία του μεγάλου ενδιαφέροντος πιστώνεται στους κρατουμένους στις φυλακές της Αίγινας Παύλο Ζάννα, Σπύρο Πλασκοβίτη και άλλους με όσα κατόρθωσαν να θέσουν σε κυκλοφορία για το ομώνυμο μυθιστόρημα, αν και η επικοινωνία τους με τον έξω κόσμο ήταν εκ των πραγμάτων δυσχερής. Για δώδεκα χρόνια θα κυκλοφορεί ως ιδιωτική έκδοση χρηματοδοτημένη από τον ίδιο, αν και – σύμφωνα με μαρτυρία του ίδιου – γενναιόδωρος αρωγός οικονομικά τού είχε σταθεί ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος. Ως το 1987 – χρονιά δολοφονίας του Κώστα Ταχτσή – το «Τρίτο στεφάνι» θα υπάρξει ο κυριότερος βιοποριστικά οικονομικός του πόρος, μαζί με τα έσοδα από τις μεταφράσεις αρχαίων τραγωδιών και κωμωδιών και την επ’ αμοιβή συνεργασία του με τις εφημερίδες του συγκροτήματος Λαμπράκη. Εχοντας γνωρίσει τον Κώστα Ταχτσή τόσο σε «καλές» όσο και σε «κακές» του ώρες – η πυκνή του συνεργασία με το περιοδικό «Η λέξη» θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πολυσέλιδο κείμενο με περιστατικά άλλοτε χαριτωμένα και άλλοτε «γκρανγκινιολικού» χαρακτήρα – μπορούμε να βεβαιώσουμε πως η σημερινή έρευνα θα τον ευχαριστούσε, αν γινόταν να την πληροφορηθεί, βαθύτατα καθώς γίνεται απροκατάληπτα ανάμεσα σε σημαντικούς εκπροσώπους της Τέχνης και των Γραμμάτων αλλά και της κοινωνικής ζωής και επιπλέον – κάτι που θα τον έκανε να χαρεί ακόμα περισσότερο – είναι ότι ο καθένας θυμάται το «Τρίτο στεφάνι» και τον ίδιο με τον εντελώς δικό του προσωπικό τρόπο.