Ανεξάρτητες Αρχές: προβλήματα και προοπτικές

Οι Ανεξάρτητες Αρχές (εφεξής ΑΑ) είναι προϊόν της ανάπτυξης κράτους δικαίου και της κρίσης του δημοκρατικού φαινομένου. Η άσκηση της πολιτικής εξουσίας γινόταν χωρίς διαφάνεια, αμεροληψία, αξιοκρατία και αντικειμενικότητα, και κυρίως κάτω από τις παρεμβάσεις θεσμικών και εξωθεσμικών παραγόντων. Η ανάγκη δημιουργίας «αντίβαρου» που απαιτούσε η λειτουργία της Δημοκρατίας οδήγησε στην εγκαθίδρυση μηχανισμού ανάσχεσης, της πολιτικής της Δύναμης, με νέα όργανα βασισμένα σε ξένα πρότυπα (ΗΠΑ – Γαλλία). Δημιουργήθηκαν έτσι οι ΑΑ, στις οποίες εκχωρήθηκε τμήμα της εκτελεστικής εξουσίας στο τέλος περίπου του 20ού αιώνα σε πολλές χώρες, οι οποίες προσέφυγαν στη λύση να ουδετεροποιήσουν πολιτικά σημαντικούς τομείς της κρατικής δραστηριότητας, όπως την αξιοκρατία στη Δημόσια Διοίκηση ή τη λειτουργία κρίσιμων τομέων της αγοράς. Στη χώρα μας οι ΑΑ εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 1990 αρχικά με το ΕΣΡ για τη ρύθμιση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου και το ΑΣΕΠ για αξιοκρατικές προσλήψεις. Ακολούθησαν η Αρχή για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων,  η Αρχή για τη Διασφάλιση του Απορρήτου των Επικοινωνιών και ο Συνήγορος του Πολίτη, οι οποίες είναι και συνταγματικά κατοχυρωμένες. Στη συνέχεια και κυρίως για την αποτελεσματική ρύθμιση της αγοράς, ιδρύθηκαν η Αρχή του Ανταγωνισμού, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η Αρχή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, η Αρχή Ελέγχου των Τυχερών Παιγνίων, η Αρχή των Δημοσίων Εσόδων, η Αρχή Διαφάνειας, ο Συνήγορος του Καταναλωτή κ.ά.