Μια βραδιά με τον Μανόλη Αναγνωστάκη στα Ρούστικα

Δεν σας φαίνεται ως ένα βαθμό μεροληπτική η έξοχη ωστόσο ρήση των αρχαίων Ελλήνων «Νους υγιής εν σώματι υγιεί», αν σκεφτούμε πως ένα πλήθος αριστουργημάτων σε όλες τις μορφές τέχνης έχουν δημιουργηθεί χάρη σε σώματα ταλαιπωρημένα και ασθενικά;

Είναι πραγματικά ελλειπτική και αναντίστοιχη με τις σύγχρονες προσεγγίσεις για την Υγεία, την ασθένεια και την αναπηρία, αυτή η ρήση. Οι αρχαίοι Ελληνες ήθελαν προφανώς να δώσουν έμφαση όχι μόνο στη σωματική ευρωστία αλλά και στην πνευματική ενάργεια, ως προϋποθέσεων υγιούς ζωής και ευημερίας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας από την άλλη, στο γνωστό ολιστικό του ορισμό για την Υγεία (1948), τονίζει ότι αυτή δεν ταυτίζεται με την απουσία ασθένειας ή αναπηρίας αλλά με την πλήρη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του ανθρώπου. Γι’ αυτό και έχουν αναθεωρηθεί οι δείκτες υγείας και, πέραν του μέσου όρου ζωής, σήμερα μιλάμε για προσδόκιμο υγιούς επιβίωσης, για ποιοτικά προσαρμοσμένα χρόνια ζωής (QALY’ s) και για χρόνια ζωής απαλλαγμένα από ανικανότητα (DALY’ s). Αλλά και η αναπηρία σε όλες της τις μορφές, δεν αποτελεί πλέον για τις σύγχρονες κοινωνίες στοιχείο στιγματισμού ή διακρίσεων αλλά μια πραγματικότητα που αφορά το 10-15% του πληθυσμού και, κατά συνέπεια, επιβάλλει ειδική μέριμνα και φροντίδα από το κοινωνικό κράτος, πάντα στην κατεύθυνση της συμπερίληψης και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι όντως ιστορικά επιβεβαιωμένο ότι άνθρωποι «ασθενικοί» και «εύθραυστοι», συνεισέφεραν στην επιστήμη, στα Γράμματα και στις Τέχνες, με εξαιρετικά δημιουργικό τρόπο. Σε καμιά περίπτωση, λοιπόν, η ασθένεια και η αναπηρία δεν μπορούν να οδηγούν στην περιθωριοποίηση και στον κοινωνικό αποκλεισμό, αλλά στην εγγυημένη φροντίδα και στη διασφάλιση των όρων για ισότιμη συμμετοχή στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή.