Απομυθοποιώντας την Ιστορία

Νύχτα, σχεδόν ξημέρωμα, αρχές του 21ου αιώνα. Ορθιοι στη Δεξαμενή, στην Αθήνα, ο Πέτρος Στ. Μακρής Στάικος και φίλοι (ήμουν κι εγώ εκεί), έπειτα από ένα ωραίο δεκεμβριάτικο βράδυ γεμάτο συζητήσεις εμπλουτισμένες με καλό αλκοόλ, συζητούν για το απομυθοποιητικό ρεύμα του εμφυλίου στην Ιστορία. Η λογοτεχνία έχει αρχίσει να αμφισβητεί την αγιογραφική αντίληψη για τον Εμφύλιο την οποία έχτισε η κομμουνιστική Αριστερά, θυματοποιώντας τους μηχανισμούς της και τα πρόσωπά της λόγω της μετεμφυλιακής περιόδου των διώξεών της. Ο Ρόδης Ρούφος με το «Χρονικό μιας σταυροφορίας», ο Αρης Αλεξάνδρου με το «Κιβώτιο», ο Αλέξανδρος Κοτζιάς με την «Πολιορκία», ο Θανάσης Βαλτινός με την «Ορθοκωστά», διαβάζουν τον Εμφύλιο όχι ακριβώς με τους παιάνες με τους οποίους τον απέδιδε η στρατευμένη αριστερή τέχνη. Κοινωνικοί επιστήμονες όπως ο Στάθης Καλύβας και ο Νίκος Μαραντζίδης δεν είχαν ακόμα ολοκληρώσει τη δική τους έρευνα για την περίοδο – αλλά ο απομυθοποιητικός τρόπος στην ανάγνωση της ιστορίας ήταν απαίτηση της εποχής που πολλοί πίστευαν ότι κοιτάζει μπρος έχοντας αφήσει πίσω τα φαντάσματα του παρελθόντος.