Το 1825 με τα μάτια τριών περιηγητών

Οι πρώτες επισκέψεις περιηγητών στον ελλαδικό χώρο χρονολογούνται ήδη στον 15ο και 16ο αιώνα, από τη στιγμή που το κίνημα του ουμανισμού υποδεικνύει το «λίκνο» του δυτικού πολιτισμού. Είναι, ωστόσο, οι περιηγήσεις του 18ου και 19ου αιώνα στην ευρύτερη οθωμανική αυτοκρατορία, τη λεγόμενη Εγγύς Ανατολή και την Ελλάδα, που αποτελούν πλέον διακριτό κομμάτι της ιστοριογραφίας. Οι μαρτυρίες και εντυπώσεις των ξένων, αποτυπωμένες στα ημερολόγια και τα χρονικά τους, αντιπαραβάλλονται συμπληρωματικά προς τις ελληνικές πηγές, έτσι ώστε να ανοίγει συνεχώς η μεγάλη εικόνα για την προεπαναστατική και την επαναστατημένη Ελλάδα. Αλλοτε με αρχαιογνωστικό ενδιαφέρον, όπως στη περίπτωση των νεο-ουμανιστών Γερμανών, άλλοτε με μεγαλύτερη φιλοσοφική διάθεση (οι Γάλλοι, για παράδειγμα, που συγκρίνουν το δικό τους ιστορικό προηγούμενο της Επανάστασης), οι ταξιδευτές καταφτάνουν στη γέφυρα της Ανατολής και της Δύσης για να διαπιστώσουν τι σώζεται από τη συνέχεια της αρχαίας Ελλάδας. Μία από τις πιο πρόσφατες εκδόσεις του «Λαβύρινθου» (lavyrinthos.net) παρουσιάζει τα ημερολόγια τριών ευρωπαίων περιηγητών – εθελοντών, οι οποίοι ήρθαν στην Ελλάδα το 1825, ένα κρίσιμο έτος για την Επανάσταση. Ο εμφύλιος πόλεμος μόλις έχει λήξει, την εξουσία έχει αναλάβει η κυβέρνηση του Γεώργιου Κουντουριώτη, ο Κολοκοτρώνης βρίσκεται στη φυλακή, ο Ιμπραήμ έχει αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο και απειλεί να βάλει τέλος στον ξεσηκωμό.