Οι δύο όψεις του

Πώς θα θυμόμαστε τον Μίκη Θεοδωράκη τα επόμενα χρόνια; Ως μουσικό εκφραστή αυτού που στη χούντα και τη μεταπολίτευση αποκαλούσε και ο ίδιος ρωμιοσύνη, ως το σύμβολο μιας ηρωικής εκδοχής της ελληνικότητας. «Ζορμπάς» και «Επιτάφιος», «Αξιον Εστί» και «Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας». Η προσωπική του μυθολογία δοξάστηκε και ο ίδιος έζησε την απόλυτη αποδοχή στις μεγαλειώδεις συναυλίες της μεταπολίτευσης. Επικός και πομπώδης, πολιτικός, εξέφρασε την ταυτότητα ενός λαού που ανδραγαθεί, πεθαίνει για τους υψηλούς σκοπούς του και δεν συμβιβάζεται με τίποτα μέτριο. Θα ήταν κατασκευή αν, από νωρίς, δεν στήριζε το επικό σύμπαν του στους ποιητές (Ρίτσος, Ελύτης, Σεφέρης, Σικελιανός…), αν δεν μεταστοιχείωνε σε μουσική στίχους που, αν δεν τραγουδιούνταν, ίσως να μην πλούτιζαν την καθημερινή γλώσσα, ίσως να περνούσαν απαρατήρητοι από το συλλογικό φαντασιακό. Και από το αριστερό, και από το εθνικό.