Είναι λίγα τα λόγια για να μπορέσουν να εκφράσουν τη θλίψη και όλους τους αναστεναγμούς μας τη μέρα της κηδείας του Μίκη Θεοδωράκη, του τελευταίου μεγάλου Ελληνα του 20ού αιώνα.

Υπήρξε ο άνθρωπος που ενέπνευσε έναν ολόκληρο λαό. Ο καλλιτέχνης που μίλησε στις ψυχές των Ελλήνων μελοποιώντας το πάθος και τις ελπίδες τους. Ο συνθέτης που έκανε την ποίηση καθημερινά λόγια πόνου, αγάπης και καημού που ήχησαν σε κάθε γειτονιά. Ενέπνευσε τα όνειρα και τους πόθους μας, κάνοντάς τα αγώνες για την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ενότητα, για την πατρίδα τούτη που τόσο αγάπησε.

Στέκοντας στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στον Γαλατά Χανίων, στην αγαπημένη Κρήτη του Μίκη, θυμάμαι όλες τις στιγμές εκείνες με τον Μίκη, και η χαρά που φέρνουν αυτές οι αναμνήσεις μπλέκεται αμήχανα με τη θλίψη της απώλειάς του. Θυμάμαι τον Μίκη που γνώρισα στην εξορία, να μας τραγουδάει για πρώτη φορά τα «Λιανοτράγουδα», παρουσία του Καραμανλή, του Μητσοτάκη, της Μελίνας, του Πλωρίτη. Θυμάμαι τις ατελείωτες συζητήσεις για το πώς θα πέσει η δικτατορία, την ελπίδα να λάμπει στα μάτια του. Την ίδια ελπίδα που είδα στο ταξίδι μας τότε στη Σοβιετική Ενωση, επί Γκορμπατσόφ, για το αν ο λαός εκείνος θα κατάφερνε να αποκτήσει την πολυπόθητη δημοκρατία.

Ο Μίκης υπήρξε ένας άνθρωπος ιδεών, χωρίς παρωπίδες, ονειροπόλος και δημοκράτης. Εσπασε πολιτικά στερεότυπα, ξέφυγε από στενές συμβατικές γραμμές, που άλλωστε δεν τον χωρούσαν, και χάραξε το δικό του μονοπάτι σε όλα, με μοναδικό γνώμονα την πίστη του στην πατρίδα. Στις φυλακίσεις και την εξορία της χούντας, αντιμέτωπος με τόσο πόνο, η κρητική λεβεντιά του δεν υποτάχθηκε. Δεν λύγισε στις αβάσταχτες στιγμές της ζωής του και δεν άφησε και εμάς να λυγίσουμε στις δικές μας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Μίκη και το πόσο μου στάθηκε όταν δολοφόνησαν τον Παύλο.

Νιώθω ένα απέραντο κενό. Η απώλεια του Μίκη σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής που σημάδεψε τη γενιά μου, μα και πολλές γενιές έκτοτε. Μιας εποχής που σφυρηλάτησε αγωνιστές της ελευθερίας και της δημοκρατίας, που γέννησε φυσιογνωμίες ανεξίτηλες. Νιώθω όμως και ελπίδα. Την ελπίδα εκείνη για την οποία ο Μίκης μάς τραγουδούσε και που ακόμα και σήμερα τα παιδιά και τα εγγόνια μας τραγουδούν. Με πόνο βαρύ, σου ευχόμαστε καλό ταξίδι, Μίκη, μα ξέρω πως θα ζεις για πάντα στις αναμνήσεις, στα όνειρά μας, και κάπως έτσι, σαν ένα βίωμα ψυχής, κληρονομιά αιώνια χαραγμένη στην ψυχοσύνθεση τούτου του λαού, θα συνεχίζεις να εμπνέεις και να καθοδηγείς τις επόμενες γενιές.

Η Ντόρα Μπακογιάννη είναι βουλευτής Χανίων της Νέας Δημοκρατίας, πρώην υπουργός