Ο Μίκης στην «Ιθάκη» του

«Το χωριό μου, ο Γαλατάς, είναι εφτά χιλιόμετρα από τα Χανιά, το είχαν πολιορκήσει οι αντάρτες, είχαν σχεδόν μπει μέσα και εκεί επικρατούσε μια μυθολογία πλέον, ηρωική. Ο ήρωας ήταν ο παπάς, εθνικιστής, με τα παιδιά του. Αυτός κλείστηκε μέσα στο σπίτι και πολέμησε τους κομμουνιστές και μετά ήταν ο ήρωας, ήταν ο αρχιαντικομμουνιστής. Εγώ, για να τον εκδικηθώ τον παπά, όταν έκανα τη Νεολαία Λαμπράκη, έκανα ένα παράρτημα στον Γαλατά και τον κάλεσα να έρθει να το ευλογήσει, να το αγιάσει. Ηρθε από καθήκον και… “Του Kυρίου δεηθώμεν… κωλόπαιδα”, να λέει μια εδώ και μια εκεί. Ηταν καταπληκτικός παπάς, αλλά βεβαίως εμένα όταν με πρωτοείδε μου ‘ριξε ένα άγριο βλέμμα – ήμουν πλάι στον πατέρα μου. Ο πατέρας μου ήταν αδερφικός του φίλος, τον αγαπούσε τον πατέρα μου. Kαταλαβαίνεις τι καταστάσεις δημιούργησε ο Eμφύλιος Πόλεμος… Δηλαδή ο πατέρας μου ήταν φίλος του, ο γιος του πατέρα μου εχθρός, αλλά από την άλλη μεριά καμάρωνε που και εγώ, ως κομμουνιστής, κράτησα. Οτι έχασα ένα πόδι, έχασα ένα μάτι. Σου λέει «Aυτός είναι εντάξει, είναι άνδρας, Κρητικός. Είναι κόκκινος, αλλά Κρητικός”. Καμάρωναν για εμάς τους Μακρονησιώτες, γιατί ήμασταν λεβέντες. Μα και εγώ πρέπει να σου πω ότι εκείνη την ημέρα, στις 26 του μηνός, που μας βασάνιζαν – έγινε σφαγείο πραγματικά, γεμάτο αίματα, και ήμουν κάτω μόνος μου και το στόμα μου ήταν γεμάτο αίματα, δεν μπορούσα να μιλήσω -, ποιον είδα πάνω από το κεφάλι μου; Τον μοίραρχο, τον υπεύθυνο του τέταρτου κλωβού, τον μοίραρχο που μας είχε συνοδέψει και μας είχε βρίσει… Bλέπω λοιπόν έναν ανθρωπάκο ο οποίος τα έχει χαμένα. Μου λέει «Παιδί μου, παιδί μου, αυτοί είναι κανίβαλοι, κάνε δήλωση να γλιτώσεις. Να σε σκουπίσω, να σε σκουπίσω». Εγώ δεν μπορούσα να του μιλήσω… “Πες μου, παιδί μου, ότι θα κάνεις δήλωση, να τον φωνάξω. Να κάνεις δήλωση, να γλιτώσεις, παιδί μου…”. “Ευχαριστώ”, του λέω, “ευχαριστώ”. Με συγκίνησε τρομερά. “Θα κάνεις;”. “Οχι, όχι”, του λέω. “Γιατί, παιδί μου, γιατί;”. “Είμαι Κρητικός!” του λέω».