Το κλαδί και το πριόνι

«Το πιο βαρύ φορτίο της ελληνικής κοινωνίας είναι ο Εμφύλιος. Δημιούργησε φατρίες στις οποίες πολύ εύκολα κατατάσσομε και κατατασσόμαστε με μίσος και οργή που δεν αντιστοιχούν στο σήμερα. Αφορούν βιώματα παλαιοτέρων και φτάνουν έως εμάς μεταμορφωμένα για να προκαλέσουν εντάσεις που δεν αφήνουν περιθώρια για δημοκρατικό διάλογο. Μέσα σε αυτό το κλίμα ανθεί η συκοφαντία, η οργανωμένη στόχευση, ο εκβιασμός. Και, το χειρότερο, με ιδεολογικές επιγραφές». Ετσι μου είχε μιλήσει πριν από δύο χρόνια, σε μία συνέντευξη για «ΤΑ ΝΕΑ», η καθηγήτρια Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, η πολύτιμη «δασκάλα» Μαρία Ευθυμίου. Και όταν την είχα ρωτήσει τότε γιατί εμείς, εβδομήντα χρόνια μετά, δεν έχουμε ξεπεράσει τον Εμφύλιο, κάτι που, για παράδειγμα, κατάφεραν οι Ισπανοί, είχε απαντήσει: «…Εδώ έχουμε μια παθογένεια που υποδαυλίζεται από το μεσογειακό μας ταπεραμέντο. Είμαστε επιρρεπείς στα μεγάλα λόγια, στο ακραίο μίσος ή στην ακραία αγάπη – συχνά και στα δύο ταυτόχρονα -, δεν είμαστε συνεπείς σε αυτό που πιστεύουμε, τη μία πιστεύουμε το ένα, την άλλη αισθανόμαστε το άλλο. Και, τελικά, πριονίζουμε το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε».