Τρεις επιστήμονες τιμήθηκαν από την επιτροπή των Νομπέλ για την «πρωτοποριακή συμβολή τους στην κατανόηση των πολύπλοκων φυσικών συστημάτων» – μεταξύ αυτών και ο τρόπος με τον οποίο η ανθρωπότητα επηρεάζει το κλίμα της Γης. Με το βραβείο Νομπέλ Φυσικής 2021 τιμήθηκαν δύο ειδικοί στη δημιουργία μοντέλων για το κλίμα της Γης, ο Αμερικανοϊάπωνας Σιουκούρου Μανάμπε και ο Γερμανός Κλάους Χάσελμαν, καθώς και ο ιταλός θεωρητικός των σύνθετων φυσικών συστημάτων Τζόρτζιο Παρίζι.

Το μισό βραβείο δίδεται στον 90χρονο Μανάμπε, που έχει γεννηθεί στην Ιαπωνία αλλά ζει στις ΗΠΑ, και στον 89χρονο Χάσελμαν – και οι δύο ερευνητές μετεωρολογίας – για τη «δημιουργία μοντέλων στη Φυσική του κλίματος στη Γη, την ποσοτική μεταβλητότητα και την αξιόπιστη πρόβλεψη της παγκόσμιας υπερθέρμανσης», σύμφωνα με τη Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας. Το άλλο μισό του βραβείου απονέμεται στον 73χρονο Παρίζι, «για την ανακάλυψη της αλληλεπίδρασης της αταξίας και των διακυμάνσεων στα φυσικά συστήματα από ατομικές σε πλανητικές κλίμακες». Το κοπιώδες έργο του είναι μεταξύ των «πιο σημαντικών συνεισφορών» στη θεωρία για τα λεγόμενα σύνθετα συστήματα. Με χαρακτηριστικό την έλλειψη τάξης και τακτικής επανάληψης, τα σύνθετα συστήματα είναι δύσκολο να κατανοηθούν, αλλά το φετινό Νομπέλ αναγνωρίζει τις νέες μεθόδους που έχουν βρεθεί για να τα περιγράφουμε και να προβλέπουμε τη μακροχρόνια συμπεριφορά τους. Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (985.000 ευρώ).

Ο Πολ Χαρντέικερ, επικεφαλης του Ινστιτούτου Φυσικής δήλωσε: «Ενώ τα σύνθετα συστήματα είναι δύσκολο να τα αντιμετωπίσουμε με τα μαθηματικά, υπάρχουν παντού γύρω μας και επηρεάζουν τις ζωές μας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, μεταξύ των οποίων και ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζουν το κλίμα. Το έργο των επιστημόνων αυτών έθεσε τις βάσεις για να κατανοήσουμε το σύστημα της Γης και τις επιπτώσεις που έχει η αλληλεπίδρασή μας μαζί του. Ποτέ πριν αυτό δεν ήταν τόσο σημαντικό, καθώς προσπαθούμε να αντιδράσουμε στις προκλήσεις του κλιματικού μας συστήματος που αλλάζει και να κινηθούμε προς μια νέα πράσινη οικονομία».  

Εν  μέσω κλιματικής κρίσης, η σουηδική Ακαδημία αποφάσισε να βραβεύσει το έργο του Μανάμπε για το φαινόμενο του θερμοκηπίου τη δεκαετία του 1960, με το οποίο κατέδειξε ότι τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι αντίστοιχα με την αύξηση της θερμοκρασίας στη Γη. Ο γερμανός Χάσελμαν τιμήθηκε καθώς κατάφερε να καθιερώσει αξιόπιστα κλιματικά μοντέλα παρά τις μεγάλες μετεωρολογικές αποκλίσεις. Ο Μανάμπε είναι σήμερα στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον των ΗΠΑ, ο Χάσελμαν στο Ινστιτούτο Μετεωρολογίας Max Planck στο Αμβούργο της Γερμανία και ο Παρίζι στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης.

Ο Μανάμπε έδειξε πως τα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μπορούν να οδηγήσουν στην αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης. Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 οδήγησε επίσης στην ανάπτυξη φυσικών μοντέλων για το κλίμα της Γης, θέτοντας τα θεμέλια για τα σημερινά κλιματικά μοντέλα. Περίπου 10 χρόνια αργότερα, ο Χάσελμαν δημιούργησε ένα ξεχωριστό μοντέλο που συνδέει τον καιρό με το κλίμα, συμβάλλοντας στο να δοθεί απάντηση στο ερώτημα γιατί τα κλιματικά μοντέλα μπορεί να είναι αξιόπιστα παρότι ο καιρός συχνά αλλάζει απρόβλεπτα. Επίσης ανέπτυξε μεθόδους εντοπισμού συγκεκριμένων σημαδιών που αφήνουν στο κλίμα τα φυσικά φαινόμενα και οι ανθρώπινες δραστηριότητες, δείχνοντας ότι οι αυξημένες ατμοσφαιρικές θερμοκρασίες μπορεί να συνδεθούν με τις εκλύσεις διοξειδίου του άνθρακα από τους ανθρώπους.