Ο Στέρνχελ για το Παλαιστινιακό

Το μεγάλο έργο που άφησε ο πολωνοεβραίος ιστορικός Ζέεβ Στέρνχελ (1935 – 2020) είναι ο «Αντιδιαφωτισμός» (εκδ. Πόλις, 2013, μτφ. Αννα Καρακατσούλη). Σε αυτό ανέλυε την αμφισβήτηση όλων των μεγάλων του Διαφωτισμού, από τον Βολταίρο, τον Μοντεσκιέ και τον Λοκ μέχρι τον Μαρξ και τους νεότερους, από διαφορετικούς στοχαστές. Θεωρούσε μάλιστα τον γαλλοκαντιανό Διαφωτισμό, όσο και τον αντιδιαφωτισμό «πολιτικά κινήματα» (σ. 16). Στην «Καταγωγή του Ισραήλ», που μόλις κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (μτφ. Αθανάσιος Ατσικερός, επιστημονική επιμέλεια Ελευθερία Ζέη, επίμετρο Χρήστος Χατζηιωσήφ), επιχειρεί να ερμηνεύσει τους λόγους διαιώνισης της σύγκρουσης που ταλανίζει την ιστορία του Ισραήλ και των Παλαιστινίων. Από τότε που πρωτοεκδόθηκε το βιβλίο, τον Ιούνιο του 1995, «προκάλεσε στο Ισραήλ έντονες και μακρές αντιπαραθέσεις», όπως σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας στον πρόλογο. Και συνεχίζει: «Στη βάση της εργασίας αυτής βρίσκεται ένας κριτικός αναστοχασμός πάνω στην ισραηλινή κοινωνία του χθες και του σήμερα. Ημουν μονίμως στη χώρα μου ένας “στρατευμένος διανοούμενος”, μέλος μιας κοινωνίας που βρισκόταν σε συνεχή επιστράτευση και η οποία τα μόνα διαλείμματα που γνώρισε από τον έναν πόλεμο στον άλλο ήταν οι καταπαύσεις του πυρός». Στη μελέτη του ο Στέρνχελ συμπεραίνει ότι ο σιωνισμός απέτυχε να οικοδομήσει μια πιο δίκαιη κοινωνία, επειδή εξαρχής η εθνικιστική συνιστώσα του αποδείχθηκε ισχυρότερη από τη σοσιαλιστική.