Δεκάδες χιλιάδες Πολωνοί βγήκαν χθες στους δρόμους προκειμένου να «υπερασπιστούν μία ευρωπαϊκή Πολωνία» μετά την απόφαση που έλαβε την Παρασκευή το (ελεγχόμενο πλήρως από το κυβερνών PiS) Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας να απορρίψει την υπεροχή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας επί της εθνικής – η τελευταία, και πιο προκλητική εξέλιξη στη μακροχρόνια μάχη για τα πρότυπα και τους κανόνες δικαίου ανάμεσα στην Κομισιόν και την υπερσυντηρητική κυβέρνηση της Πολωνίας. «Πρέπει να σώσουμε την Πολωνία, κανείς δεν θα το κάνει για μας», είχε διαμηνύσει νωρίτερα μέσω Τwitter στους πολίτες, καλώντας τους να διαδηλώσουν, ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και νυν επικεφαλής της Πλατφόρμας των Πολιτών, του μεγαλύτερου κόμματος της πολωνικής αντιπολίτευσης, Ντόναλντ Τουσκ.  

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ένα 80% των πολωνών πολιτών είναι υπέρ της παραμονής της χώρας τους στην ΕΕ. Οι σχέσεις ανάμεσα στη Βαρσοβία και τις Βρυξέλλες γίνονται ωστόσο όλο και πιο δύσκολες τα τελευταία έξι χρόνια, από όταν ανέλαβε την εξουσία το λαϊκιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, πρωτίστως – αλλά όχι μόνο – λόγω των μεταρρυθμίσεων που επιβάλλει στη Δικαιοσύνη, υπονομεύοντας την ανεξαρτησία της και συρρικνώνοντας τις δημοκρατικές ελευθερίες. Χώρες όπως η Τσεχία και η Ουγγαρία, που επίσης έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς με τις Βρυξέλλες (και με το κράτος δικαίου) έσπευσαν να στηρίξουν τη Βαρσοβία, η απόφαση του Συνταγματικού της Δικαστηρίου, ωστόσο, με την οποία έκρινε πολλά άρθρα των ευρωπαϊκών συνθηκών «ασύμβατα» με το Σύνταγμα της χώρας, προκάλεσε την έντονη αντίδραση πολλών ευρωπαϊκών κρατών, ανάμεσά τους η Γαλλία, η Γερμανία και η Φινλανδία, καθώς και του Ευρωκοινοβουλίου, που αναμένεται να συζητήσει το θέμα στη διάρκεια της επόμενης ολομέλειας, από τις 18 Οκτωβρίου.  

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεσμεύτηκε να εξαπολύσει όλο το οπλοστάσιο των εξουσιών που της παρέχουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες προκειμένου να επαναφέρει την Πολωνία στην ευρωπαϊκή τάξη. Η Κομισιόν έχει θεωρητικά μπροστά της αρκετές εναλλακτικές επιλογές: να πυροδοτήσει έναν νέο μηχανισμό, ο οποίος εξαρτά την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από τον σεβασμό του κράτους δικαίου· να συνεχίσει να καθυστερεί την έγκριση του πολωνικού εθνικού σχεδίου ανάκαμψης, με την οποία θα ανοίξει ο δρόμος για να λάβει η Βαρσοβία τα 23,9 δισ. ευρώ που δικαιούται υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και τα 12,1 δισ. ευρώ που δικαιούται υπό τη μορφή δανείων από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης· να εκκινήσει νέες νομικές διαδικασίες σε βάρος της Πολωνίας – ή κάποιο συνδυασμό αυτών των κινήσεων. Πολλά θα εξαρτηθούν, ωστόσο, όπως επισημαίνει το Politico, από τους πολιτικούς υπολογισμούς της Φον ντερ Λάιεν, αλλά και από το πώς θα επιλέξει η Πολωνία να παίξει τα χαρτιά της: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιμένει να αναλύσει μια γραπτή εξήγηση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου προτού αποφασίσει για τη συνέχεια.