«Οπου υπάρχει ζωή, υπάρχει ελπίδα»

«Εκείνη τη νύχτα, θηριωδίες διαπράχθηκαν από πολιτισμένους Γερμανούς σε ολόκληρη τη Λειψία, σε ολόκληρη τη χώρα. Σχεδόν κάθε εβραϊκή κατοικία και επιχείρηση στην πόλη μου είχε υποστεί βανδαλισμό, είχε καεί ή είχε καταστραφεί με κάποιον άλλον τρόπο, το ίδιο και οι συναγωγές μας. Οπως και ο λαός μας». Είναι η περιγραφή για τη «Νύχτα των Κρυστάλλων» από τον Εντι Τζέικου, μάρτυρα του Ολοκαυτώματος, ο οποίος έφυγε προχθές από τη ζωή, σε ηλικία 101 ετών, στην Αυστραλία όπου ζούσε από το 1950. Αφήνει πίσω του τη γυναίκα του Φλόρε, τα παιδιά τους Μάικλ και Αντρέ, τέσσερα εγγόνια και πέντε δισέγγονα. Αφήνει, όμως, και την κατάθεση ζωής με το βιβλίο «Ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στη γη», το οποίο από ένα γύρισμα της συγκυρίας κυκλοφόρησε στα ελληνικά στις 7 Οκτωβρίου (εκδ. Ψυχογιός, μτφ. Σοφία Τρουλινού), από εκεί και τα αποσπάσματα. «Δεν ήταν όμως μόνο οι στρατιώτες των ναζί και οι φασίστες που στράφηκαν εναντίον μας. Ακόμη και οι απλοί πολίτες, φίλοι μας και γείτονες από τότε που γεννήθηκα, έλαβαν μέρος στις βιαιοπραγίες και στις λεηλασίες. Κι όταν ο όχλος είχε πια τελειώσει με την καταστροφή της περιουσίας μας, άρχισε να μαζεύει τους εβραίους πολίτες – ανάμεσά τους και μικρά παιδιά – και να τους ρίχνει στο ποτάμι όπου συνήθως έκανα πατινάζ όταν ήμουν μικρός. Ο πάγος ήταν λεπτός και το νερό παγωμένο. Αντρες και γυναίκες μαζί με τους οποίους είχα μεγαλώσει στέκονταν στις όχθες του ποταμού φτύνοντας και χλευάζοντάς μας, όσο άλλοι άνθρωποι πάλευαν να μείνουν ζωντανοί. “Πυροβολήστε τους!” φώναζαν. “Πυροβολήστε τα εβραϊκά κοπρόσκυλα!”. Τι είχε συμβεί στους γερμανούς φίλους μου κι είχαν γίνει ξαφνικά δολοφόνοι; Πώς είναι δυνατόν να μετατρέπει κανείς τους φίλους σε εχθρούς, να καλλιεργεί τέτοιο μίσος; Πού ήταν εκείνη η Γερμανία για την οποία ήμουν τόσο υπερήφανος, η χώρα στην οποία γεννήθηκα, η χώρα των προγόνων μου;».