Εξεταστικές επιτροπές της μειοψηφίας

Μία από τις καινοτομίες της συνταγματικής αναθεώρησης του 2019 είναι η αναγνώριση στη μειοψηφία της Βουλής του δικαιώματος σύστασης εξεταστικών επιτροπών, ακόμη και παρά τη βούληση της πλειοψηφίας, αρκεί η σχετική πρόταση να υπερψηφιστεί από 120 βουλευτές. Για ζητήματα όμως που ανάγονται στην εξωτερική πολιτική και στην άμυνα της χώρας απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, δηλαδή η θετική ψήφος 151 βουλευτών. Εξεταστικές επιτροπές, ανεξαρτήτως πλειοψηφίας, μπορούν να συσταθούν το πολύ δύο ανά κοινοβουλευτική περίοδο. Μάλιστα, για τη σύσταση εξεταστικών επιτροπών της μειοψηφίας αρκεί η σχετική πρόταση να υποβληθεί από δέκα βουλευτές, και όχι από εξήντα βουλευτές, όπως ισχύει στην περίπτωση υποβολής πρότασης από την πλειοψηφία (βλ. το άρθρο 68 παρ. 2 εδ. γ΄ Συντ. και το αναθεωρημένο άρθρο 144 παρ. 5 του Κανονισμού της Βουλής). Είναι η μόνη περίπτωση στην οποία το Σύνταγμα αναγνωρίζει στη μειοψηφία ένα δικαίωμα ανώτερο από εκείνο της πλειοψηφίας. Ορθότερο θα ήταν, εφόσον πρόκειται για δικαίωμα της μειοψηφίας, να μη χρειάζεται απόφαση της Βουλής, με την καταμέτρηση θετικών και αρνητικών ψήφων, αλλά απλώς πρόταση υπογεγραμμένη από 120 βουλευτές. Πρώτος ο Max Weber είχε προτείνει το 1918 τη συνταγματική κατοχύρωση των εξεταστικών επιτροπών της μειοψηφίας και η υπόδειξή του αυτή υιοθετήθηκε από το Σύνταγμα της Βαϊμάρης, αλλά και από το ελληνικό Σύνταγμα του 1927, και στις δύο περιπτώσεις με αίτηση ορισμένου αριθμού βουλευτών, χωρίς ψηφοφορία στη Βουλή. Ο περιορισμός σε δύο των επιτροπών αυτών ανά κοινοβουλευτική περίοδο είναι εύλογος, διότι αλλιώς η μειοψηφία θα είχε τη δυνατότητα να δημιουργεί συνεχώς προσκόμματα στο κυβερνητικό έργο.