«Η λογοτεχνία – με εξαιρέσεις – χειρίστηκε την κρίση επιφανειακά»

Η συμβολή του στην ανάλυση της μεταπολιτευτικής λογοτεχνίας αναμενόταν ως η τρίτη που θα λειτουργούσε συμπληρωματικά μαζί με τους τίτλους των Βαγγέλη Χατζηβασιλείου («Κίνηση του εκκρεμούς – Ατομα και κοινωνία στη νεότερη ελληνική πεζογραφία: 1974-2017» (Πόλις, 2018) και της Ελισάβετ Κοτζιά («Το μέτρο και τα σταθμά, ελληνική πεζογραφία 1974-2010» (Πόλις, 2020). Οι ομαδοποιήσεις είναι άδικες από τη φύση τους, κάτι που επιβεβαιώνεται με το βιβλίο «Η ελιά και η φλαμουριά – Ελλάδα και κόσμος, άτομο και ιστορία στην ελληνική πεζογραφία, 1974 – 2020» (εκδ. Πατάκη) του Δημοσθένη Κούρτοβικ. Οσοι ανέμεναν μία συλλογή με αμιγώς κριτικά σημειώματα για επιμέρους συγγραφείς θα πρέπει να ανατρέξουν στα προηγούμενα δοκίμιά του, που έχουν εκδοθεί από την «Εστία» και την «Opera». Στη νεότερη μελέτη του «πρωταγωνιστές» είναι τα βιβλία, όπως επισημαίνει ο ίδιος, καθώς και οι θεματικές κάτω από τις οποίες συνενώνονται. Ο κριτικός, παλαιός συνεργάτης του «Βιβλιοδρομίου», εντοπίζει 24 μεγάλα μοτίβα σε μια απόπειρα θεματικής περιοδολόγησης: πρώτα η στροφή από το «εμείς» στο «εγώ», στη συνέχεια η «κληρονομιά του Εμφυλίου», η πρωτοπρόσωπη αφήγηση και η γενιά του 1980, για να φτάσει ως τους «μετανάστες στη λογοτεχνία». Στη διαδρομή αυτή αναζητά τους τρόπους με τους οποίους η πεζογραφία εκφράζει το τοπικό – ελληνικό (ελιά) και το υπερτοπικό – παγκόσμιο (φλαμουριά). Τον ενδιαφέρουν ακόμη οι ρωγμές που «άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό το πρόσωπο της χώρας, τη συνέδεσαν πιο στενά με την “ευρωπαϊκή οικογένεια” και έφεραν τους περισσότερους ανθρώπους της σε αμεσότερη επαφή με τον έξω κόσμο, που και αυτός άλλαζε ραγδαία», όπως σημειώνει στην εισαγωγή.