Οι ευρωπαϊκοί δημοσιονομικοί κανόνες μετά την πανδημία

Η βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών αποτελεί βασική προϋπόθεση για διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη και την ομαλή λειτουργία του κοινού νομίσματος. Οσο δεν υπάρχει κοινή ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική, η ύπαρξη κανόνων που συντονίζουν τις εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές των κρατών – μελών του ευρώ είναι απαραίτητη. Και βεβαίως, τελικός στόχος των κανόνων αυτών δεν μπορεί παρά να είναι η μακροχρόνια διατηρησιμότητα του δημόσιου χρέους. Με αυτό ως δεδομένο, ο σχεδιασμός των δημοσιονομικών κανόνων και οι επιμέρους τεχνικές πτυχές τους πρέπει να προσαρμόζονται στις συνθήκες που δημιουργούν οι αλλαγές στις οικονομικές συνθήκες και οι προτεραιότητες οικονομικής πολιτικής που καθορίζονται από τις αλλαγές αυτές. Η προσαρμογή αυτή είναι απαραίτητη, προκειμένου οι κανόνες να συμβάλουν στην επίτευξη διατηρήσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Κάθε κανόνας διαμορφώνεται με βάση τις συνθήκες που επικρατούν τη στιγμή της δημιουργίας του. Αν οι συνθήκες αυτές αλλάξουν ριζικά, χωρίς την ανάλογη προσαρμογή, οι κανόνες από δύναμη προόδου μπορούν να εξελιχθούν σε δύναμη οπισθοδρόμησης, όπως σημειώνει με εξαιρετική διορατικότητα ο Francis Fukuyama στο κλασικό του έργο «The origins of political order». Αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε σε ό,τι αφορά τη συζήτηση περί του ευρωπαϊκού πλαισίου δημοσιονομικής διακυβέρνησης. Πόσο διαφορετικός είναι ο κόσμος μας σήμερα, σε σχέση με την τελευταία αναθεώρηση των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων, πριν από την κρίση της πανδημίας; Η απάντηση είναι «πάρα πολύ».