ΗχοΔύναμα

Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ: Οκτώ Κοντσέρτα για τσέμπαλο, δίσκοι I & II, Francesco Corti, Il Pomo d’ Oro, Pentatone 2 CD

Ο Γκέοργκ Σελ έλεγε ένα ανέκδοτο για τον ήχο του τσέμπαλου το οποίο, αν και προκαλούσε πηγαίο γέλιο στους συνομιλητές του, δυστυχώς δεν μπορεί να αναπαραχθεί εδώ στην πληρότητά του, καθώς περιλαμβάνει σκελετούς που ερωτοτροπούν σε ένα χαλασμένο μεταλλικό κρεβάτι – όμως οι λεπτομέρειες δεν είναι για τύπωμα. Το ανέκδοτο έπιανε τόπο ακριβώς επειδή ήταν πολύ πειστικό: το τσέμπαλο είναι ένα πολύ περίεργο, ειδικά για τα αφτιά του μεταρομαντικού κόσμου, όργανο με φανατικούς μεν οπαδούς, αλλά με ακόμα φανατικότερους πολέμιους. Πάντως, από την εποχή που εισέβαλε το κίνημα των οργάνων εποχής στα μέσα της δεκαετίας του ’50 με πρωτεργάτη τον Μέλκους, το τσέμπαλο όχι απλώς αναβίωσε, αλλά κυριάρχησε και στις αίθουσες συναυλιών και στη δισκογραφία, όπως, φυσικά, και στα ωδεία Ευρώπης και Αμερικής. Και με τα χρόνια ξεπήδησαν αμέτρητοι μουσικοί που το υπηρέτησαν και μάλιστα με πολλούς διαφορετικούς «ήχους» έκαστος – αυτό είναι ένα επίσης στοιχείο της ιδιομορφίας του οργάνου: από τη φύση του, που προσδιορίστηκε πολύ έντονα από τα τεχνολογικά και κατασκευαστικά επίπεδα της εποχής του και από τη διαρκή εξέλιξή τους, το τσέμπαλο έχει παραδοθεί στις μέρες μας με πολλές, εξαιρετικά διακριτές μεταξύ τους ηχοχρωματικές και δυναμικές αποκλίσεις. Οπότε, στην πραγματικότητα, πρέπει κανείς να μιλά περισσότερο για μουσικούς και τσέμπαλα παρά μόνο για τα ίδια τα όργανα.