Σε πρόωρες εκλογές οδηγείται, εκτός απροόπτου, η Πορτογαλία, αφότου η Βουλή της χώρας απέρριψε το νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό του 2022 που υπέβαλε η κυβέρνηση μειοψηφίας των Σοσιαλιστών. Είναι η πρώτη φορά που ένας προϋπολογισμός απορρίπτεται στην Πορτογαλία μετά τη μετάβασή της στη δημοκρατία το 1974 και αυτό συνέβη καθώς συμπληρώνονται έξι χρόνια σχετικής σταθερότητας υπό τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα και τους αριστερούς εταίρους του που στηρίζουν την κυβέρνηση χωρίς να συμμετέχουν σε αυτήν.  

Τα κόμματα αυτά, δηλαδή το Αριστερό και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Πορτογαλίας, συντάχθηκαν με τους συντηρητικούς για να μην εγκριθεί ο προϋπολογισμός, ο οποίος περιελάμβανε περικοπές φόρου εισοδήματος για τη μεσαία τάξη και αύξηση των δημοσίων προκειμένου να τονωθεί η ανάκαμψη μετά την πανδημία. Τα μέτρα, σύμφωνα με την κυβέρνηση, θα μείωναν το έλλειμμα στο 3,2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) από 4,3% το 2021.

Οι κομμουνιστές και το Αριστερό Μπλοκ τόνισαν ότι μπλοκάρουν τον προϋπολογισμό επειδή ο Κόστα ήταν πολύ επικεντρωμένος στις περικοπές του ελλείμματος και είχε αγνοήσει τα αιτήματά τους για μεγαλύτερη προστασία των εργαζομένων, αύξηση των μισθών, βελτιώσεις στην κοινωνική ασφάλιση και περισσότερες δημόσιες επενδύσεις στις υπηρεσίες υγείας.

Ο πορτογάλος πρωθυπουργός δήλωσε ότι δεν μπορούσε να διακινδυνεύσει τη διεθνή φήμη της χώρας, αφού το δημόσιο χρέος της οδήγησε σε επώδυνα μέτρα λιτότητας από το 2011 έως το 2014 στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος διάσωσης. Ο πρόεδρος της Πορτογαλίας Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα προειδοποίησε εκ των προτέρων, ότι εάν απορριφθεί ο προϋπολογισμός δεν έχει άλλη επιλογή από το να διαλύσει το Κοινοβούλιο και να διεξαγάγει εκλογές δύο χρόνια νωρίτερα από ό,τι ήταν προγραμματισμένο. «Εάν το Κοινοβούλιο δεν είναι σε θέση να εγκρίνει έναν προϋπολογισμό που είναι θεμελιώδης για τη χώρα, θα ήταν θετικό να ακούσουμε τις φωνές του πορτογαλικού λαού, ώστε να μπορούν να πουν τι πιστεύουν για μια μελλοντική συνέλευση», δήλωσε ο Ρεμπέλο ντε Σόουσα πριν από την ψηφοφορία, την Τετάρτη.

Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, πιθανότατα θα υπάρξουν αρκετές εβδομάδες διαβουλεύσεων με τα κύρια πολιτικά κόμματα, τον Κόστα και τον Σόουζα. Ωστόσο, τα δύο αριστερά κόμματα δήλωσαν ότι θα είναι ανοιχτά σε μια νέα πρόταση προϋπολογισμού αντί για διάλυση, ανέφερε η εφημερίδα «Expresso».

Ο Κόστα απέκλεισε το ενδεχόμενο παραίτησης και είπε ότι είναι έτοιμος να ηγηθεί του κόμματός του σε οποιαδήποτε προεκλογική εκστρατεία. «Η συνείδησή μου είναι καθαρή», είπε μιλώντας στους σοσιαλιστές βουλευτές. «Επειδή έκανα ό,τι μπορούσα για να λειτουργήσει ο προϋπολογισμός χωρίς να προσθέσω τίποτα σε αυτόν που θα ήταν εις βάρος της χώρας». Αναφερόμενος στις προσπάθειες οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία, είπε ότι «το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η Πορτογαλία και που αξίζει στους Πορτογάλους είναι μια πολιτική κρίση αυτή τη στιγμή».

Εάν ο πρόεδρος δημοσιεύσει διάταγμα διάλυσης της Βουλής, οι εκλογές πρέπει να διεξαχθούν εντός 60 ημερών, καθιστώντας τον Ιανουάριο τη νωρίτερη δυνατή ημερομηνία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Κόστα θα κέρδιζε εύκολα τις εκλογές, αλλά και πάλι δεν θα μπορούσε να συγκεντρώσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία.