Η επιστροφή του πολιτικού

Η τραγική απώλεια και ο υπερήφανος τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε την ασθένειά της η Φώφη Γεννηματά συγκλόνισαν τους πάντες, είτε ήταν πολιτικοί της φίλοι είτε πολιτικοί – και μόνο – αντίπαλοι. Πώς όμως έφτασε το κόμμα του 48% στην εξαέρωσή του;  Οσοι θεωρούν ότι το ΠΑΣΟΚ καταποντίστηκε επειδή ψήφισε τα μνημόνια, δεν προσεγγίζουν όλη την αλήθεια. Το ΠΑΣΟΚ αυτοκτόνησε από τη στιγμή που μετά το 2004 σταμάτησε να λειτουργεί ως κόμμα και λειτούργησε ως ΜΚΟ. Στο τότε ΠΑΣΟΚ είχε επιβληθεί μια άποψη για τον τρόπο λειτουργίας του, που ναι μεν ακολουθούσε διαδικασίες που υπήρχαν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, αλλά εδώ απέκτησαν τη δική τους δυναμική.  Αυτό μετά το 2004 έπαψε να λειτουργεί εσωκομματικά ως θεσμός αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Η εκ των πραγμάτων κατάργηση των κομματικών διαμεσολαβητικών θεσμών (Κεντρική Επιτροπή, κομματικές οργανώσεις και συνεδριάσεις), η κατάργηση του ρόλου του μέλους και κυρίως η κατάργηση των ψηφοφοριών εντός του κόμματος με βάση διαφορετικές προτάσεις και πλατφόρμες απ’ αυτές της ηγεσίας, η λειτουργία του κόμματος με «θεματικές ενότητες» και όχι ως ολικός ζωντανός πολιτικός οργανισμός δημιούργησαν μια αδιαμεσολάβητη σχέση μεταξύ του ηγέτη και των «υπηκόων» του. Ετσι το ΠΑΣΟΚ μετετράπη σε κόμμα που ενδιαφέρεται για ταυτοτικά ζητήματα, πράγμα θετικό, αλλά αδιαφορεί για τα κοινωνικο-ταξικά, πράγμα πολύ αρνητικό. Ετσι, όταν ήρθαν τα μνημόνια, βρέθηκε απροετοίμαστο να αντιμετωπίσει τη ρευστοποίησή του. Ηταν πλέον ένα κόμμα χωρίς ταξικές αναφορές. Εξάλλου ένας από τους λόγους ρευστοποίησης και της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας ήταν το ότι ο πολύτιμος εμπλουτισμός των ιδεολογικών της αποσκευών με έννοιες όπως δημοκρατία του κοινού, κοινωνία των πολιτών, πολλαπλές ταυτότητες, ηλεκτρονική δικτύωση, λογοδοσία, συνεργατική διακυβέρνηση πέταξε στα σκουπίδια όλες τις παλιές αλλά χρήσιμες ακόμη «αποσκευές», όπως τάξεις, λαός, κομματικά μέλη, αντιπαράθεση ιδεών, εσωκομματική δημοκρατία και συνταγματικός πατριωτισμός.