Το καντίς του πένθους

Ο Μωύς Νατάν ανέβηκε στο τρένο της Θεσσαλονίκης στις 2 Μαΐου 1943 – Κυριακή του Θωμά – με προορισμό την Πολωνία. Ενας φίλος τον συμβούλευσε ότι έτσι θα γλίτωνε τα βασανιστήρια του αρχηγού της εβραϊκής αστυνομίας, Βιτάλ Χασόν, ανθρώπου των Ναζί. Δεν γνώριζε τίποτε για το Αουσβιτς. Ούτε και μίλησε ποτέ για τα δύο χρόνια που έζησε εκεί ως θανατοποινίτης, πριν τελικά ελευθερώσουν τον ίδιο και τον αδελφό του, Οβαδιάς, οι Αμερικανοί και τους μεταφέρουν στο αυστριακό στρατόπεδο Βελς. Στο τρένο της επιστροφής προς τη Θεσσαλονίκη, τον Ιανουάριο του 1946, τον βασανίζει η φρίκη που γνώρισε στην «άκρη της νύχτας». «Αυτά που είχαν γίνει στο στρατόπεδο, ούτε που τα σκεφτόταν. Κάθε φορά που αναδυόταν κάποια θύμηση ή αίσθηση από εκεί, την απόδιωχνε αμέσως. Ηθελε να σβήσει όλα τα παλιά, να ξαναγεννηθεί, να ξεκινήσει από την αρχή» γράφει ο γιος του Μπένης Νατάν στο βιβλίο «Το μέλλον του ήταν στο παρελθόν του» (εκδ. Αλεξάνδρεια, επιμέλεια Κώστας Κατσουλάρης), που μόλις κυκλοφόρησε.