Οι δύο όψεις της δικαστικής ανεξαρτησίας

Στο σύγχρονο κράτος δικαίου, ο δικαστής απέχει πολύ από το παράδειγμα του Montesquieu, καθώς από αυτόματο «στόμα του νόμου», όπως τον αποκαλούσε ο πατέρας της διάκρισης των εξουσιών, έχει αναχθεί σε συνδιαμορφωτή του και ελεγκτή της πολιτικής βούλησης, σε οιονεί αντιπρόσωπο του λαού, που αναλαμβάνει να θέσει το πιο ισχυρό φρένο στην αυθαιρεσία της εξουσίας. Οι δικαστές κρίνουν και κρίνονται διαρκώς, τόσο από τους διαδίκους, που εναποθέτουν σε αυτούς την ελπίδα επίλυσης της διαφοράς τους, όσο και στη δημόσια σφαίρα, στην οποία δοκιμάζονται οι πιο σημαντικές τους αποφάσεις, για παράδειγμα στην οικονομική κρίση και την πανδημία. Στην ιστορική φράση του μυλωνά του Πότσνταμ «υπάρχουν δικαστές στο Βερολίνο» συνοψίζεται η εκπλήρωση της συνταγματικής επιταγής της ανεξαρτησίας του δικαστή και η ιδανική αναπαράστασή του ως «φύλακα» του Συντάγματος.