Γαλλική προεδρία ΕΕ: ευκαιρία για την Αθήνα

Ο χρόνος που αρχίζει σε λίγες μέρες, 2022, υπόσχεται ευκαιρίες και προκλήσεις για την εξωτερική και ευρωπαϊκή πολιτική της χώρας. Ο χρόνος που κλείνει, 2021, καταγράφει θετικό απολογισμό γενικά. Η Ελλάδα ενίσχυσε τον ρόλο της με σειρά πρωτοβουλιών, με εξέχουσα πράξη βέβαια την υπογραφή της ελληνογαλλικής συμφωνίας στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Στα μείζονα όμως θέματα (ελληνοτουρκικά, Κυπριακό) δεν σημειώθηκε κανένα ουσιαστικό βήμα προς την κατεύθυνση της επίλυσης των προβλημάτων, μολονότι ξεκίνησαν οι διερευνητικές επαφές και ο διάλογος σε θέματα χαμηλής πολιτικής. Με τις συνθήκες που επικρατούν στην άλλη πλευρά, επικράτησε η διαχειριστική προσέγγιση και στασιμότητα με «ελεγχόμενη ένταση». H Αθήνα συνέχισε βέβαια να στέλνει τα αναπόφευκτα «αυστηρά μηνύματα» στην Αγκυρα σχεδόν σε καθημερινή βάση, χωρίς η τελευταία να ακούει ωστόσο. Το αντίθετο, μέσα στο έτος σημειώθηκε μια δυνητικά εξόχως ανησυχητική εξέλιξη. Η Τουρκία «κατασκεύασε» μια νέα θέση / διεκδίκηση – τη θέση ότι η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αν. Αιγαίου συνιστά (δήθεν) προϋπόθεση για την ανεξαρτησία και (ελληνική) κυριαρχία τους, καθώς, κατά την άποψή της, η στρατιωτικοποίηση παραβιάζει τις Συνθήκες Λωζάννης (1923) και Παρισίων (1947). Η εντελώς έωλη αυτή θέση – αναβαθμισμένης επικινδυνότητας – κατατέθηκε με τον πλέον επίσημο τρόπο στον ΟΗΕ (επιστολή του τούρκου μόνιμου αντιπροσώπου στον γεν. γραμματέα) και επαναλαμβάνεται σταθερά από την Αγκυρα. Η Ελλάδα την έχει αντικρούσει ενδελεχώς, αλλά αυτό δεν την ακυρώνει. Η εξέλιξη αυτή υπογραμμίζει με εμφατικό τρόπο το πόσο απερίσκεπτη υπήρξε από πλευράς μας η μη επίλυση των προβλημάτων (όταν είχαμε την ευκαιρία), βαυκαλιζόμενοι ότι «ο χρόνος εργάζεται υπέρ ημών», όταν διαπιστώνεται ακριβώς το αντίθετο. Με την πάροδο του χρόνου η Τουρκία προσθέτει νέες και πλέον τοξικές αξιώσεις στην ήδη βεβαρημένη agenda. Τα «αυστηρά μηνύματα», οι σκληρές κυρώσεις (που δεν έρχονται), τα χαστούκια, οι σχεδόν καθημερινές εξαγγελίες ότι «η Τουρκία απομονώνεται, εξοστρακίζεται από το διεθνές σύστημα» δεν οδηγούν πουθενά. Διαιωνίζουν ένταση και πολλαπλασιάζουν προβλήματα.