Αποτιμώντας 200 χρόνια αγώνων για έμφυλη ισότητα

Οδεύοντας προς το τέλος του επετειακού έτους 2021, είναι εύλογη η ανάγκη για μια σύντομη αποτίμηση των 200 χρόνων. Η Επανάσταση του 1821 είναι το κορυφαίο ιστορικό γεγονός, πηγή υπερηφάνειας, αναστοχασμού και αυτογνωσίας. Η έμφυλη ισότητα ασφαλώς συνιστά ουσιώδες κομμάτι της αυτογνωσίας της ελληνικής κοινωνίας. Το 1821 ήταν ο πρώτος νικηφόρος πόλεμος ανεξαρτησίας, με συμμετοχή γυναικών μαχητριών, εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα εθνεγερτικά κηρύγματα του Ρήγα, περί «ελευθερίας, ισότητας των φύλων και ικανότητας των γυναικών να φέρουν όπλα» είχαν εμπνεύσει μία κρίσιμη μάζα γυναικών. Η συμμετοχή και η γενναιότητα που επέδειξαν κατά την ένοπλη εξέγερση, υπήρξε η πρώτη έμπρακτη αμφισβήτηση της πατριαρχικής τάξης πραγμάτων. Μέσα στον κοινό απελευθερωτικό αγώνα, η ισότητα ανδρών και γυναικών κατακτήθηκε στο πεδίο της μάχης. Οι πρωταγωνίστριες Μαντώ Μαυρογένους και Μπουμπουλίνα, μαζί με χιλιάδες άλλες εθελόντριες, αναδείχτηκαν σε πρότυπα αγωνιστικότητας και αυτοθυσίας, μέσα σε ένα απολύτως πατριαρχικό και εχθρικό απέναντι στις γυναίκες καθεστώς. Ηταν δυναμικά παρούσες στην εξέγερση του 1821, στον «ατυχή» πόλεμο του 1897, στους ένδοξους Βαλκανικούς Πολέμους, στις φιλειρηνικές πρωτοβουλίες του Μεσοπολέμου, στην Εθνική Αντίσταση κατά των Γερμανών και κατά της χούντας των συνταγματαρχών. Ηταν πάντα παρούσες οι γυναίκες στην οικοδόμηση, τη θεσμική συγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό του νεοελληνικού κράτους.