Η Ελλάδα άργησε, αλλά έμαθε

1922-2022: ένας αιώνας φέτος από τη μεγαλύτερη καταστροφή στην ιστορία του σύγχρονου Ελληνισμού. Από μία ανάμεσα στις πιο φρικτές, μαζικές και απάνθρωπες ολικές εξοντώσεις αμάχων στον 20ο αιώνα. Από τον τελικό άγριο ξεριζωμό τόσων χιλιάδων ανθρώπων από τις εστίες των προγόνων τους. Από ένα μαζικό έγκλημα όχι μόνον κατά των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, αλλά και, από τη φύση του, κατά της ανθρωπότητας. Αλλά και ένας αιώνας από τα τραγικά λάθη της ίδιας της Ελλάδας, που οδήγησαν σε όλα αυτά. Λάθη που δεν είναι νοητό ούτε να τα ξεχνάμε, ούτε να τα ωραιοποιούμε. Αν και, όπως όλα δείχνουν πλέον, η Ελλάδα πλήρωσε, άργησε, αλλά, τελικά, έμαθε. Και σήμερα, έναν αιώνα μετά, οι συνθήκες που οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή, όχι απλώς δεν υπάρχουν πια, αλλά έχουν ίσως αντιστραφεί: σήμερα, τα ίδια ακριβώς λάθη κάνει η Τουρκία, ενώ η Ελλάδα έχει πλέον βρει, οριστικά ελπίζει κανείς, τη θέση της στον δυτικό κόσμο. Δεν ήταν πάντοτε έτσι. Και όποτε δεν ήταν οι εθνικές καταστροφές, όπως και εξίσου οι εσωτερικές εμφύλιες συρράξεις, γίνονταν νομοτέλεια για τη χώρα.