Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ

Διά μίαν ακόμη φοράν απεδείχθη ότι ο Εθνάρχης Κύπρου Μακάριος είναι άξιος της βαθύτατης εμπιστοσύνης με την οποίαν τον περιβάλλει ο Κυπριακός λαός, και μαζί με τον δυναστευόμενον Κυπριακόν λαόν ολόκληρο το ελεύθερον Ελληνικόν Εθνος. Οπως επίσης διεπιστώθη ότι με την άκαμπτον εμμονήν την οποίαν δείχνουν οι Κύπριοι εις τον υπέρ της ελευθερίας των αναληφθέντα αγώνα, ουδείς πλέον δύναται να αμφιβάλη περί της τελικής του δικαιώσεως. Ηγεσία και λαός επέδειξαν την υψηλοτέραν εθνικήν έξαρσην κατά τον εορτασμόν της 5ης επετείου του Δημοψηφίσματος του μεγάλου τούτου γεγονότος το οποίον εις την ιστορίαν της Κύπρου θα μείνη ως κάτι το αντίστοιχον με την χρονολογίαν της Αγίας Λαύρας του Εικοσιένα, όταν ελήφθη η απόφασις δια τον αγώνα προς απελευθέρωσιν του Εθνους μας από τον Τουρκικόν ζυγόν. Χιλιάδες Κυπρίων, προερχόμενοι από τα ακρότατα σημεία της μεγαλονήσου, συνεκεντρώθησαν εις την Λευκωσίαν δια να παρακολουθήσουν την δοξολογίαν όπου εχοροστάτησεν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και όπου εξεφώνησε τον πλέον μαχητικόν του λόγον. Εναντίον της βίας των Βρεττανών, οι οποίοι κατακρατούν μίαν ξένην νήσον, οι οποίοι καταπιέζουν τους κατοίκους με μέσα επονείδιστα, οι οποίοι καταρρακώνουν το αίσθημα του σεβασμού προς τας διεθνείς ηθικάς αξίας, χάριν των οποίων δύο γενεαί ανθρώπων ηγωνίσθησαν και εσφαγιάσθησαν. Ετόνισεν έπειτα ότι ο αγών, ασχέτως προς το γεγονός ότι θα έχη συνέχειαν επί του διεθνούς πεδίου, «θα διεξαχθή κυρίως εδώ εις το εσωτερικόν και τα πάντα εξαρτώνται από ημάς». Η φράσις είναι εξαιρετικώς σημαντική, διότι ανεξαρτήτως του διεθνούς χειρισμού, τοποθετεί το κέντρον της βαρύτητος του αγώνος μέσα εις την συνείδησιν, μέσα εις την θέλησιν των Κυπρίων. Οπως είναι επίσης βαρυσήμαντος η δήλωσις ότι εις την βρεττανικήν προσπάθειαν δια το Σύνταγμα ο Κυπριακός λαός θα απαντήσει «ΟΧΙ»! Και ότι θα θεωρηθούν προδόται όσοι τυχόν ενδώσουν εις την πίεσιν περί αποδοχής του Βρεττανικού Συντάγματος. Και κατέληξε με την βεβαίωσιν ότι αν οι Αγγλοι πλήξουν την παιδείαν, οι Κύπριοι θα εύρουν τρόπον να διδάσκουν εις τα τέκνα των την αγάπην προς την πατρίδαν και την ελευθερίαν. Θα ανοίξουν, όπως και επί Τουρκοκρατίας, «κρυφά σχολεία». Αι μυριόστομοι υπέρ της Ενώσεως κραυγαί με τας οποίας απαντούσε το συγκεντρωμένο πλήθος, αποδεικνύουν πόσον βαθειά ήτο η απήχησις που είχαν τα συνθήματα του Εθνάρχου εις την Κυπριακήν ψυχήν.