Η πανδημία επέσπευσε την εισβολή των ψηφιακών εργαλείων και έφερε στο προσκήνιο με ένταση τον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Από τον τρόπο χρήσης και ελέγχου της θα εξαρτηθεί εάν θα έχουμε ένα μέλλον ευοίωνο ή δυστοπικό. Η πρόκληση για τις κυβερνήσεις, την Ευρωπαϊκή Ενωση και τα όργανά της είναι μεγάλη.   

Η ΤΝ, η αυτοματοποίηση και αυτονομία διαδικασιών που μπορεί να πετύχει, παρέχει τα εργαλεία για να υπάρξουν θεαματικές βελτιώσεις σε Υγεία, Παιδεία, μετακινήσεις, Εργασία, Κλιματική Αλλαγή, Επικοινωνία, αξιοποίηση των πόρων και αλλού.

Αλλά εγείρονται τεράστια ηθικά ζητήματα. Δεν θέλουμε ένα μέλλον όπου οι αλγόριθμοι θα αποφασίζουν για όλα, χωρίς συναισθηματική και κοινωνική νοημοσύνη. Ούτε να παραδώσουμε πλήρη έλεγχο για να επιτευχθεί μεγιστοποίηση του κέρδους, με παράπλευρες απώλειες την πρόβλεψη και χειραγώγηση συμπεριφορών, αλλά και των σκέψεών μας.

Η ΕΕ νομοθετεί ήδη ένα πλαίσιο αρχών (ΑΙ act), ενώ απορρίπτει ό,τι αντιβαίνει το θεμελιώδες δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως προτάσεις που ζητούν τη «Μαζική βιομετρική επιτήρηση» του πληθυσμού ή την κατηγοριοποίηση των πολιτών με βάση την επιρρέπειά τους σε μελλοντική εγκληματικότητα!

Είναι αναγκαίο να προστατευτεί η «Πνευματική Ιδιωτικότητα» (Mental privacy) – να μην μπορούν να διαβαστούν οι σκέψεις μας, η εξέλιξη του σκεπτικού μας, καθώς η ανίχνευσή τους μπορεί να οδηγήσει σε προληπτικές δράσεις οδηγώντας την κοινωνία μας σε σκοτάδια που δεν συνάδουν με τον πολιτισμό μας. Η «Γνωστική Ελευθερία» (Cognitive liberty) πρέπει να προστατευθεί ως ανθρώπινο δικαίωμα, ώστε να μην επιτρέπεται οποιαδήποτε καθοδήγηση της σκέψης μας (βλέπε τεχνολογία της Neuralink). Χωρίς επαγρύπνηση και έγκαιρη δράση, υπάρχει φόβος ότι ειδικά στα χέρια απολυταρχικών κυβερνήσεων τα εργαλεία της ΤΝ θα οδηγήσουν σε ένα οργουελικό τοπίο. Είναι ευθύνη μας να δράσουμε προληπτικά και με ασφάλεια να αποκομίσουμε τα οφέλη των τεχνολογιών αυτών.

Η Εύα Καϊλή είναι ευρωβουλευτής, πρόεδρος της Επιτροπής για το Μέλλον της Επιστήμης, της Τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης, ΕΚ