«Θα γινόμουν καλός ξυλουργός»

Πού κατά τη γνώμη σας οφείλεται η διάσταση ανάμεσα στην τεχνολογική και την ηθική εξέλιξη του ανθρώπου; Θεωρείτε πως συνιστά ένα άλλοθι η αναμφισβήτητη υπεροχή της πρώτης σε σχέση με την καθυστέρηση της δεύτερης;

Δεν θεωρώ ότι υπάρχει διάσταση ανάμεσα στην τεχνολογική και ηθική εξέλιξη. Αντίθετα, οι θεμελιώδεις νόμοι της δημόσιας και ατομικής ηθικής, όπως συγκροτήθηκαν από την εποχή του Διαφωτισμού και εμπεδώθηκαν με την αγγλική παράδοση και την Αμερικανική και Γαλλική Επανάσταση, παραμένουν σαφείς και μπορούν να εμπνεύσουν και να κατευθύνουν με ασφάλεια τις συμπεριφορές μας. Το ρήγμα είναι τρομακτικότερο, γιατί δεν αφορά την ηθική αλλά την αντιληπτική μας ικανότητα ως κοινωνικά όντα. Και όταν δεν μπορείς να αντιληφθείς κάτι με καθαρότητα, δεν μπορείς να έχεις και κατεύθυνση στην ηθική σου επιλογή. Οι τόσο ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, η διαρκής ανατροπή σταθερών, οι μεταβολές στον τρόπο πληροφόρησης, η κλιματική αλλαγή και η αδυναμία συγκρότησης κοινών σημείων αναφοράς, δημιουργούν τον εφιάλτη, που ανέδειξε η περίφημη ταινία «Don’t look up», έστω με τόσο γκροτέσκο τρόπο. Επείγει να προσδιορίσουμε την έννοια του δημόσιου χώρου στην ψηφιακή εποχή, ώστε να μπορούμε να κατευθύνουμε συγκεκριμένα τις δημόσιες συμπεριφορές και τις ατομικές μας επιλογές. Αυτή τη στιγμή είμαστε μια παγκόσμια αγέλη σε τυφλή κίνηση, και το χειρότερο που συμβαίνει είναι ότι δεν υπάρχουν κάποιοι κακοί καπιταλιστές ή σκοτεινά κέντρα, ή αυταρχικοί ηγέτες που το σχεδίασαν και το εκτελούν. Ολοι αυτοί πράγματι προσπαθούν να το επικαρπωθούν, αλλά ούτε το δημιουργούν, ούτε το κατευθύνουν. Είμαστε όλοι μαζί, εξίσου τυφλοί και μοιραίοι, σε έναν κόσμο που κινείται με όλο μεγαλύτερη ταχύτητα, σε αχαρτογράφητη διαδρομή και χωρίς κανέναν στο τιμόνι. Η ανθρωπότητα δεν έχει ζήσει παρόμοια πρόκληση και ο τρόπος που θα απαντήσουμε αφορά την ίδια την επιβίωσή μας.