Το αρχαιότερο πολιτικό ερώτημα

Στις Ηνωµένες Πολιτείες και σε όλο τον κόσµο είµαστε τώρα µάρτυρες πειραµάτων στην πολιτική χωρίς αγγέλους – και δεν λειτουργούν τόσο καλά. Οι δηµοκρατικοί θεσµοί έχουν αποδυναµωθεί σε πολλά µέρη και αισθάνονται υπό πίεση εκεί που εξακολουθούν να λειτουργούν. Αυτές οι χώρες που δεν έχουν αντιµετωπίσει τις πλήρεις µανίες του λαϊκισµού και του εθνικισµού – η Γερµανία και η Ιαπωνία είναι τα πιο εντυπωσιακά παραδείγµατα – έχουν ξεφύγει από αυτούς τους κινδύνους περισσότερο λόγω του πολιτισµού και της ιστορίας τους παρά κάποιου καλύτερου δηµοκρατικού σχεδιασµού. Παντού, η αλήθεια του Ραλφ Γουόλντο Εµερσον φαίνεται να ισχύει: Οι θεσµοί είναι απλώς µακριές σκιές ανθρώπων. Εάν τέτοιοι άνθρωποι αποτύχουν και ενεργήσουν άσχηµα, επιθετικά ή ανεύθυνα, το δηµοκρατικό σύστηµα κινδυνεύει. Μπαίνουµε στον 21ο αιώνα θέτοντας ένα από τα παλαιότερα ερωτήµατα στην πολιτική, πολύ παλαιότερο από τις ιδέες του Διαφωτισµού πάνω στις οποίες οικοδοµήθηκε η δηµοκρατία. Είναι ένα ερώτηµα που συζητούσαν οι αρχαίοι Ελληνες και οι Ρωµαίοι πριν από δύο χιλιετίες: Πώς δηµιουργούµε την αρετή στους ανθρώπους;