Αλλα θεμέλια

Οι ορισμοί και οι χαρακτηρισμοί έχουν χάσει πια τη σημασία τους. Είτε ονομάσουμε αυτό που ζούμε «θερμό», «νέο Ψυχρό», είτε απλώς πόλεμο, είτε θεωρηθεί ότι εμπλέκονται επίσημα μόνο η Ρωσία (μαζί με τη Λευκορωσία) και η Ουκρανία, είτε, εκούσα άκουσα, και η παγκόσμια δημοκρατική κοινότητα, τα γεγονότα είναι αμείλικτα και ανεπίστρεπτα: η Ρωσία πέρασε τον Ρουβίκωνα, η σύρραξη δεν είναι εμφύλια ούτε τοπική, οι γεωπολιτικές αλλαγές που έχουν τεθεί σε κίνηση είναι βαθιές και αφορούν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η εμπόλεμη κατάσταση – είτε με συμβατικά όπλα, είτε με υβριδικές μορφές (πυρηνική απειλή, κυβερνοπόλεμος, κυβερνοκατασκοπεία, μόνιμες εκατέρωθεν κυρώσεις, αποκλεισμός χωρών και περιοχών, σπάσιμο εμπορικών και εφοδιαστικών αλυσίδων, ενεργειακό και περιβαλλοντικό σαμποτάζ, σύγκρουση εικόνας, «επικοινωνίας» και κατασκευαστών εικόνας και «επικοινωνίας») – είναι βέβαιο ότι θα διαρκέσει. Δεν έχουμε ακόμα δει ούτε το τέλος της κλιμάκωσης, ούτε την αρχή και τη μορφή της όποιας «βρώμικης» (γιατί αναγκαστικά μη ικανοποιητικής για τις δυνάμεις της δημοκρατίας) συμφωνίας απεγκλωβισμού. Τρία ιδίως θεμέλια μπαίνουν τώρα, μπροστά στα μάτια μας, και θα είναι εντελώς διαφορετικά από εκείνα που θεωρούσαμε δεδομένα ως χτες: καθορίζουν τον ρόλο της Ευρώπης, την πορεία της κλιματικής αλλαγής και την εξέλιξη της δημοκρατίας.