Οχι μόνο τις αλυσίδες

Οι μεθεόρτιες αγιογραφίες των πρωταγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης, όταν δεν απευθύνονται σε άτομα νηπιακής ηλικίας ή – ακόμη χειρότερα – σε ενήλικα άτομα νηπιακής νοημοσύνης, έχουν το μειονέκτημα να δημιουργούν πιο πολλά προβλήματα από όσα επιλύουν. Ασφαλώς, όπως υποστηρίζει ο βρετανός ιστορικός Κιθ Λόου στον «Ολεθρο» (Ψυχογιός, 2017) κι επισήμανα από το πρώτο κιόλας κείμενο σε αυτήν εδώ τη σελίδα («ΤΑ ΝΕΑ», 9 Σεπτεμβρίου 2017), όλα τα έθνη αργά ή γρήγορα προσφεύγουν στην ανακουφιστική αρωγή της λήθης. «Μήπως έχουμε καταδικαστεί», έγραφα τότε, «να επαναλαμβάνουμε τα εγκλήματα του παρελθόντος επειδή ακριβώς αρνούμαστε να τα ξεχάσουμε; Μήπως έχουμε εγκλωβιστεί σε μια αέναη ιστορική βεντέτα – «μου έκανες, σου έκανα» – με τη μνήμη στον ρόλο του πυροκροτητή; Μήπως το σαχλό ευφυολόγημα «μην ξεχάσεις να θυμηθείς» πρέπει να το αντικαταστήσουμε με το εξίσου σαχλό αλλά πιθανόν σωτήριο «θυμήσου να ξεχάσεις»;».