Από την «πριγκίπισσα Οντέσσα» ως τη Φιλική Εταιρεία και τον Στάλιν

Η γεωγραφική της θέση εξηγεί ως ένα σημείο τη σημασία της μέσα στην Ιστορία, αλλά και την πολυεθνική σύστασή της διαχρονικά. Το λιμάνι που βρίσκεται νοτιοδυτικά της Ουκρανίας βρίσκεται σε μια ρηχή εσοχή της ακτής του Εύξεινου Πόντου, σε ένα σημείο περίπου 31 χλμ. βόρεια των εκβολών του ποταμού Δνείστερου και περίπου 443 χλμ. νότια του Κιέβου. Η ελληνική παρουσία στις βόρειες και δυτικές ακτές του Εύξεινου Πόντου, στη Χερσόνησο της Κριμαίας και γύρω από την Αζοφική Θάλασσα, χρονολογείται ήδη από τον 8ο π.Χ. αιώνα. Η Ηράκλεια Ποντική ή Χερσώνα Ταυρίας (σημερινή Σεβαστούπολη) και η Ολβία ήταν μερικές μόνο από τις πόλεις και τους οικισμούς που ίδρυσαν οι έλληνες άποικοι από τη Μικρά Ασία και ιδίως τη Μίλητο. Σιτηρά, ψάρια, ξυλεία και δέρματα προμηθεύονταν κυρίως οι Ελληνες από τους ντόπιους, ενώ πουλούσαν συνήθως κρασί, ακριβά υφάσματα και πολύτιμα κοσμήματα.