Ο καιροσκόπος δεν προλαβαίνει πλέον τον καιρό

Η τελευταία από τις κρίσεις είναι η πιο πυκνή, είναι συνδυασμός πολλών δομικών κρίσεων. Το 1999 είχαμε την κρίση του οικονομικού ψεύδους (που εκδηλώθηκε με τη χρηματιστηριακή κατάρρευση), το 2009-10 είχαμε τη χρεοκοπία (που κατέστρεψε χρηματικό αλλά και πολιτικό κεφάλαιο), από το 2020 διάγουμε την υγειονομική και την κρίση του δημόσιου θεσμικού χώρου και τους τελευταίους μήνες την οικονομική, γεωπολιτική, ενεργειακή, στον σκοτεινό συνδυασμό τους με την αρχόμενη επισιτιστική κρίση. Σάντουιτς από πολλά είδη αλληλοσυνδεόμενων καταρρεύσεων. Αυτή η συνδυαστική (συσσωρευμένες ματαιώσεις, νέες ματαιώσεις και αδιέξοδα) δημιουργεί το εύφλεκτο τοπίο που πιθανόν θα τινάξει στον αέρα όλα τα πολιτικά περιεχόμενα, τις παραδοχές, τις κομματικές φόρμες. Τίποτα δεν προμηνύει κάτι εξυγιαντικό. Αριστερά, Δεξιά, Κέντρο, Κεντροαριστερά, Κεντροδεξιά, εξωκοινοβουλευτική Αριστερά κ.λπ. αποτελούν τις αποδυναμωμένες ή ξεπερασμένες οριοθετήσεις, σαν παλιό ακαλλιέργητο ελαιόκτημα που πλέον δάσωσε. Το πολιτικό κοινό το οποίο έχει εκπαιδευτεί μέσα στις διαδοχικές κρίσεις δεν πιστεύει, δεν πείθεται, δεν πειθαρχεί σε μια συγκεκριμένη πολιτική φόρμα. Να το πω αλλιώς. Τα νέα πολιτικά περιεχόμενα που διαμορφώνονται από τις κρίσεις, τα υβριδικά υποσύνολα με τις εμμονές τους, τις ευαισθησίες τους και τον κανιβαλισμό τους δεν αντιστοιχούν στις παραδοσιακές πολιτικές φόρμες. Κόμμα δεν σημαίνει συγκεκριμένο ιδεολογικό σχήμα. Εξάλλου, αν παρατηρήσει κανείς τις πολιτικές συνάψεις, αυτές έχουν ένα είδος μορφολογικής και πολιτικής απειθαρχίας, ασυνέπειας, αναντιστοιχίας. Οι πολίτες είτε εντάσσονται για συγκεκριμένους πρακτικούς λόγους (ρουσφετολογική ή καριερίστικη επιλογή) είτε γιατί τα κόμματα καβαλάνε το κύμα με τον οπορτουνισμό του ιστιοδρόμου. Στη νέα εύπλαστη συνθήκη, διατηρούνται ακόμα κάποιες παραδόσεις που υποκαθιστούν την ιδεολογική ή φαντασιακή ένταξη. Για παράδειγμα, οικογενειακός κλήρος (πάντα στην οικογένειά μας ήμασταν δεξιοί ή το αντίθετο). Διατηρείται ακόμα ένας οπαδικός φανατισμός (αυτά που γράφονται ως σχόλια, ακόμα και κάτω από αξιόλογα άρθρα, είναι ενδεικτικά). Αλλά δεν υπάρχει η επένδυση, συναισθηματική ή ηθική δέσμευση, σε ένα ιδεολογικό ή συναισθηματικό, περιγεγραμμένο πύκνωμα. Ισως παλαιότερα μπορούσε κάποιος να είναι κομμουνιστής γιατί εκλογίκευε το πείσμα, την άδικη και ακραία πολιτική δίωξη ή γιατί θαύμαζε. Οπως μπορούσε να είναι δεξιός γιατί είχε σχηματισμένη την κουλτούρα του νοικοκύρη που θέλει ευνοϊκούς όρους για «να κάνει τη δουλειά του». Αλλά σήμερα οι δεσμεύσεις σε ένα κόμμα είναι τόσο εύθραυστες που καταλήγουν ανύπαρκτες. Μπορεί κάποιος να «κατοικεί» σε μια μεταβλητή, σε ένα γενικό πολιτικό ενδιάμεσο. Για παράδειγμα, ο βωμολοχικός λόγος (που υποσκελίζει τον πολιτικό ισχυρισμό) δεν είναι αντίλογος, αλλά μια ενδιάμεση ακρότητα, που δεν εννοεί τίποτα πέραν της ίδιας της οριοδρομίας και του αβυσσαλέου κοινωνικού μίσους.