Από το «ανήκομεν» στο «είμαστε» Δύση

1. Η διάσημη φράση του Κωνσταντίνου Καραμανλή «ανήκομεν εις την Δύσιν» είχε την τιμητική της τις τελευταίες εβδομάδες, είτε ως κατάφαση είτε ως αμφιβολία. Η επανάληψη όμως μπορεί να συσκοτίζει την ιστορική συνειδησιακή μετατόπιση που έχει επέλθει στην ελληνική κοινωνία. Τότε η φράση ήθελε να απαντήσει στον αντιαμερικανισμό / αντιδυτικισμό της Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ που ξεκινούσαν από μια διαφορετική πολιτική – ιδεολογική θεώρηση του κόσμου. Η καπιταλιστική Δύση έναντι του κομμουνιστικού στρατοπέδου ή του κόσμου των Αδεσμεύτων. Ταυτόχρονα όμως η φράση είχε ειπωθεί σε ένα πλαίσιο πολιτισμικής εθνικής αμφιταλάντευσης, το γνωστό δηλαδή ερώτημα «Είμαστε Δύση ή Ανατολή;» που συνόδευε τη νεότερη ιστορία μας και είχε γίνει πολύ της μόδας στην πρώτη φάση της Μεταπολίτευσης. Οι αναλύσεις που αποδέχονταν κάποια «εθνική ιδιοπροσωπία» είτε την αξιολογούσαν αρνητικά ως αποτέλεσμα της υπανάπτυξης και του οθωμανικού / ανατολίτικου παρελθόντος, είτε την αξιολογούσαν ως θετική διαφορετικότητα από τον δυτικό ατομισμό, ωφελιμισμό, τεχνοκρατικό ορθολογισμό κ.λπ.