Γαλλικός καταλύτης για την εξέλιξη της Ευρώπης

Η Γαλλία ανέκαθεν αποτέλεσε καταλύτη στην εξέλιξη των ευρωπαϊκών πραγμάτων, είτε θετικά είτε αρνητικά. Ηταν η επισπεύδουσα χώρα για τη συγκρότηση των ευρωπαϊκών κοινοτήτων τη δεκαετία του 1950, με συμβολική αφετηρία την παρουσίαση του σχεδίου βαθύτερης συνεργασίας της Ευρώπης από τον γάλλο υπουργό Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν στις 9 Μαΐου 1950, που αργότερα καθιερώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση ως «Ημέρα της Ευρώπης». Το σχέδιο πρότεινε τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα, τα μέλη της οποίας θα διαχειρίζονταν από κοινού την παραγωγή των κρίσιμων αυτών πρώτων υλών. Είχε, όμως, μια ευρύτερη αξία στο μέτρο που ενσωμάτωνε ρητά τη βασική μεταπολεμική ιδέα ότι η παγκόσμια ειρήνη δεν μπορεί να διατηρηθεί αν δεν αναληφθούν δημιουργικές προσπάθειες ανάλογες των κινδύνων που την απειλούν. Από την άλλη πλευρά, οι γάλλοι πολίτες απέρριψαν στο δημοψήφισμα του 2005 την Ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη, που είχε υπογραφεί στη Ρώμη στις 29 Οκτωβρίου 2004 από τα τότε 25 κράτη-μέλη της Ενωσης. Σαφώς επηρεασμένοι από την έκβαση του γαλλικού δημοψηφίσματος, οι ολλανδοί πολίτες τρεις μέρες μετά καταψηφίζουν τη Συνθήκη σε ανάλογο εθνικό δημοψήφισμα. Ηταν, πάντως, η Γαλλία, λόγω ειδικού εθνικού βάρους, που ουσιαστικά έθεσε εκποδών το εγχείρημα μιας συνταγματικής μετεξέλιξης της Ενωσης. Η Γαλλία, αν και κατά καιρούς διχασμένη σε σχέση με την προοπτική της ευρωπαϊκής ενοποίησης, είχε πάντοτε τον βαρύνοντα λόγο. Ας μην ξεχνάμε και το οριακό θετικό αποτέλεσμα στο γαλλικό δημοψήφισμα για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992, όπου το απροσδόκητο «μικρό ναι» (petit oui) ήταν, εντούτοις, αρκετό για να αλλάξει οριστικά την Ευρώπη.