Του καθηγητού κ. Γ. Δ. Δασκαλάκη

Η πιθανή διενέργεια βουλευτικών εκλογών εντός του προσεχούς φθινοπώρου, έφερε και πάλιν εις την επικαιρότητα το ζήτημα του δικαιώματος της ψήφου των γυναικών, με την μορφήν ότι το Σύνταγμα μας απαγορεύει την χορήγησιν ψήφου εις τας γυναίκας διά νόμου και συνεπώς η συμμετοχή των δεν είναι νομίμως δυνατή.

Η συνταγματική αντίρρησις η οποία προβάλλεται αποτελεί την τελευταίαν τυπικήν γραμμήν αμύνης όλων εκείνων οι οποίοι αντιτίθενται εις την επέκτασιν του δικαιώματος της ψήφου και αισθάνονται ότι, τα ουσιαστικά επιχειρήματα τα οποία επροέβαλλον άλλοτε, έχουν ξεπερασθή οριστικώς υπό την σύγχρονον πραγματικότητα. Κανείς πράγματι δεν τολμά σήμερα να υποστηρίξει ότι οι γυναίκες πρέπει να ασχολούνται αποκλειστικώς με «τα του οίκου», ότι υστερούν πνευματικώς εν συγκρίσει με τους άνδρας, επειδή έχουν όπως έγραφε ο Αριστοτέλης «άκυρον το βουλευτικόν», ότι το «ψηφίζειν» όπως και το «στρατεύεσθαι» αποτελούν ανδρικά προνόμια (!) και λειτουργίας και ότι η εξηρτημένη κοινωνική και οικονομική θέσις των γυναικών δεν θα τους επιτρέψει να κρίνουν ανεξαρτήτως και κατά συνείδησιν. Τουναντίον, καθώς ο πόλεμος, η κατοχή και τα δυσχερή μεταπολεμικά χρόνια απέδειξαν, οι Ελληνίδες γυναίκες και μητέρες προσέφεραν πολυτίμους κοινωνικάς και εθνικάς υπηρεσίας. Τους αναγνωρίζεται πλήρως η ενεργός θετική συμμετοχή των εις όλας τας οικονομικάς, κοινωνικάς και πνευματικάς εκδηλώσεις του Εθνους. Εχει γίνει συνείδησις η γόνιμος συνεργασία τους εις πλείστας κρατικάς και ημικρατικάς λειτουργίας. Φέρουν από κοινού με τους άνδρας τα φορολογικά βάρη και διεκδικούν με επιτυχία το τεκμήριο του μεγαλυτέρου ενδιαφέροντος και της καλυτέρας πείρας εις ωρισμένους τομείς όπως της προστασίας της μητρότητος και του παιδιού, ή της κοινωνικής αντιλήψεως και περιθάλψεως.

Αλλά και η πολιτική τους ωριμότης απεδείχθη, νομίζω, καταφανώς από τον τρόπον με τον οποίον εψήφισαν εις τας τελευταίας δημοτικάς εκλογάς, όπου η αποχή των υπήρξε μικροτέρα των ανδρών, η άσκησις της εκλογικής λειτουργίας άψογος και ο εθνικός τους προσανατολισμός ίσως εντονώτερος από των ανδρών ψηφοφόρων.

Επειδή αναφέρεται με τρόπον κατηγορηματικόν ότι «η χορήγησις ψήφου εις τας γυναίκας είναι απολύτως αντισυνταγματική», θα ήθελα να αρχίσω την νομική έρευνα του θέματος με την επίσης κατηγορηματική διαβεβαίωσιν ότι το ισχύον Συνταγματικόν Κείμενον του 1864/1911 δεν λαμβάνει ρητώς θέσιν επί του ζητήματος. Συνεπώς ολόκληρο το θέμα ανάγεται εις την ερμηνείαν του πνεύματος και των θεσμών του Συντάγματος, η οποία και πρέπει να γίνει με τα δεδομένα της σημερινής πραγματικότητος.