Μπαίνει ο Τελέγιν με την κιθάρα του

Ο Αγιος Τσέχωφ που εκτός από μέγιστος θεατρικός συγγραφέας υπήρξε και ένας ενορατικός γιατρός, είχε διαποτίσει τους ήρωές του με πολλή ιατρική, κι αυτό είναι κάτι που περιμένω πώς και πώς να το διαβάσω κάποτε από τους αναλυτικούς και τους εμπεριστατωμένους. Εμείς οι ενστικτώδεις δεν είμαστε για τέτοια, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν είμαστε και αξιόπιστοι. Από την περασμένη βδομάδα που μπήκε στη ζωή μας η «Ευλογιά των πιθήκων», με επισκέπτεται νύχτα – μέρα ο Τσέχωφ, δι’ αντιπροσώπου. Μη φανταστείτε καμιά από τις «Τρεις αδελφές», ούτε τη Νίνα, ούτε την απόλυτη σταρ Ειρήνα Νικολάγεβνα, ούτε τη μεταξένια Λιούμποβ Αντρέγεβνα με την εσθήτα της να θροΐζει ανάμεσα στις βυσσινιές. Οχι όχι. Τελέγιν ονομάζεται ο ξαφνικός επισκέπτης μου, μα όλοι τον φωνάζουν «Βλογιάρη» από τα σημάδια που ‘χει αφήσει στο πρόσωπό του η ευλογιά. Ενας τριτοτέταρτος, θα έλεγα, ρόλος στον «Θείο Βάνια», ένα σκηνικό μυρμηγκάκι που γρατζουνάει μια κιθάρα, ένας ανεπαίσθητος, ένας σοφά τοποθετημένος «αμελητέος», ώστε να βρουν χώρο ελεύθερο να κάνουν αίσθηση τα μεγάλα τσεχωφικά όντα με τα μνημειώδη πάθη, τις σπηλαιώδεις ματαιώσεις και τα ελκυστικά δράματα, με την ανυπέρβλητη, την εκμαυλιστική τους παθολογία. Αυτή που τους έδωσε το δικαίωμα να μας απασχολήσουν στον αιώνα τον άπαντα. Αν δεν ήμουν αυτή που είμαι, ούτε κι εγώ θα θυμόμουν τον Βλογιάρη του Θείου Βάνια κι ο διάλογός μας θα είχε διακοπεί πριν καν αρχίσει. Ομως όχι. Για λόγους ανεξαρτήτους της θελήσεώς του, το συνεχίζουμε μέσα στα χρόνια και καμιά φορά – όπως τώρα – το παρακάνουμε. Οχι αυτός. Εγώ. Σας δίνω αμέσως μερικές – τις μοναδικές ίσως ατάκες του – μήπως τον συμπαθήσετε κι εσείς. Και πού ξέρετε; Μπορεί αίφνης να μας ξεπεταχτεί ένα ακόμη έργο που έγραψε με γραμματάκια ψείρες ο Τσέχωφ στα περιθώρια της δραματουργίας του, με την κρυφή ελπίδα μια μέρα να φανερωθεί. Λέει λοιπόν ο ακτήμων, ο φτωχούλης Τελέγιν την ώρα που γύρω του σωριάζονται με πάταγο ψυχισμοί και παίρνουν φωτιά σβησμένα πάθη: «Η θερμοκρασία στο σαμοβάρι έπεσε πολύ». Κι αλλού: «Η ευγένειά σας θα έχει παρατηρήσει ότι κάθε μέρα έρχομαι να δειπνήσω στο σπίτι σας». Σε κάποιο σημείο για να κατευνάσει τον Θείο Βάνια την ώρα που εκδραματίζει με σφοδρότητα την ακυρωμένη του σεξουαλικότητα, τού παίζει με την κιθάρα του μια πόλκα. «Με συγχωρείς Βάνια», ψελλίζει. «Η γυναίκα μου μ’ εγκατέλειψε μια μέρα μετά τον γάμο μας γιατί το βλογιοκομμένο μου πρόσωπο δεν ήταν και τόσο ελκυστικό. Εγώ όμως δεν αθέτησα τον όρκο μου. Μέχρι σήμερα την αγαπώ και της είμαι πιστός. Εδωκα ό,τι είχα και δεν είχα για να αναθρέψει τα παιδιά που έκανε μ’ εκείνον που αγαπούσε».