Η νόσος Πάρκινσον είναι μία προοδευτικά εξελισσόμενη νευροεκφυλιστική ασθένεια, που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ). Στα αρχικά στάδιά της εκδηλώνεται με βραδυκινησία στη μία πλευρά του σώματος, αργότερα και στις δύο, ενώ προοδευτικά αναπτύσσονται δυσκαμψία, τρόμος (τρέμουλο), διαταραχή της ισορροπίας και άλλα κινητικά και μη-κινητικά συμπτώματα. Το καλοκαίρι είναι ενδεχομένως η καλύτερη εποχή για τους ασθενείς, διότι έχουν πολλές ευκαιρίες για κίνηση και άσκηση, η οποία δρα θεραπευτικά στην ασθένειά τους. Ο περιορισμός της φυσικής δραστηριότητας που προκάλεσε η πανδημία, είχε ως συνέπεια σε πολλούς από αυτούς ταχύτερη επιδείνωση της κατάστασής τους από το αναμενόμενο. Γι’ αυτό ενθαρρύνονται πλέον να βγαίνουν από το σπίτι δύο φορές την ημέρα για να κάνουν έναν περίπατο, να κολυμπήσουν και να κοινωνικοποιηθούν, λαμβάνοντας όμως μέτρα προφύλαξης από τον κορωνοϊό (π.χ. χρήση μάσκας).

Η άσκηση πρέπει να γίνεται νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα και μπορεί να υποστρέψει την πορεία της νόσου τους. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ένας ασθενής που βαδίζει με περιπατητήρα «Πι», μπορεί με την καθημερινή άσκηση να βαδίζει στο τέλος του καλοκαιριού με τη βοήθεια μιας βακτηρίας (μπαστούνι).

Η συστηματική άσκηση ευνοεί και την κοινωνικοποίηση, η οποία επίσης είναι πολύ σημαντική για τον ψυχισμό και την πορεία της νόσου Πάρκινσον. Ιδανικά πρέπει να συνοδεύεται και από προσεγμένη διατροφή, πλούσια σε σαλάτες λαχανικών και σε φρούτα τα οποία διαθέτουν ποικίλες αντιοξειδωτικές ουσίες, τις οποίες χρειάζονται οι ασθενείς.

Κολύμπι και περπάτημα

Ενας ασθενής ηλικίας 70 ετών χρειάζεται τουλάχιστον 35 λεπτά κολύμπι ή περπάτημα το πρωί και άλλα 35 λεπτά το βραδάκι. Ενας νεότερος ασθενής πιθανώς μπορεί να ασχοληθεί και με άλλα είδη φυσικής δραστηριότητας (π.χ. άθληση σε υπαίθριο γυμναστήριο που πολλοί δήμοι διαθέτουν ή ενασχόληση με ένα ομαδικό παιχνίδι στη θάλασσα).

Παρότι η κολύμβηση είναι άριστη άσκηση για τους ασθενείς, πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί. Η φύση της ασθενείας τους, τους θέτει σε πολύ αυξημένο κίνδυνο πνιγμού, διότι η μία πλευρά του σώματός τους δεν συντονίζεται με την άλλη. Εχει βρεθεί ότι η νόσος Πάρκινσον αυξάνει κατά 3,4 φορές πιθανότητες πνιγμού, ειδικά στις ηλικίες 65-74 ετών.

Για να προστατευθούν οι ασθενείς πρέπει κατ’ αρχάς να φροντίσουν να τηρούν τη φαρμακευτική τους αγωγή, ώστε να έχουν καλά ρυθμισμένη νόσο. Επιπλέον, πρέπει να πηγαίνουν πάντοτε για κολύμπι όταν είναι ξεκούραστοι και πάντα με παρέα. Να κολυμπούν στα ρηχά (για να πατήσουν κάτω, αν παραστεί ανάγκη) και ιδανικά σε παραλίες με ναυαγοσώστη. Χρειάζονται επίσης ειδικό βοήθημα κολύμβησης, το λεγόμενο «μακαρόνι επίπλευσης» (pool noodle), ένα μακρόστενο βοήθημα από αφρώδες υλικό που τοποθετείται κάτω από κάθε μασχάλη.

Υπεριδρωσία και δυσανεξία

στη ζέστη

Η νόσος Πάρκινσον προσβάλλει ποικίλα τμήματα του εγκεφάλου, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι δομές που δημιουργούν το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Αυτό αποτελεί τμήμα του ΚΝΣ και ελέγχει ακούσιες λειτουργίες του οργανισμού, όπως η αρτηριακή πίεση, η ρύθμιση της σωματικής θερμοκρασίας και η εφίδρωση.

Η διαταραχή των μηχανισμών αυτών καθιστά τους πάσχοντες από νόσο Πάρκινσον επιρρεπείς σε προβλήματα όπως η υπεριδρωσία (έντονη εφίδρωση), η δυσανεξία στη ζέστη και η υπόταση.

Η έντονη εφίδρωση μπορεί να εντοπίζεται στο πρόσωπο, το κεφάλι και τον κορμό των πασχόντων. Αντιθέτως, οι παλάμες των χεριών τους μπορεί να ιδρώνουν λιγότερο απ’ όσο συνήθως.

Η υπεριδρωσία μπορεί να αποτελεί και ανεπιθύμητη ενέργεια ορισμένων φαρμάκων που χορηγούνται στους ασθενείς. Σε σπάνιες περιπτώσεις τα φάρμακα έχουν ως ανεπιθύμητη ενέργεια τη μειωμένη εφίδρωση (υποϊδρωσία).

Αφυδάτωση και προβλήματα ύπνου

Η αυξημένη παραγωγή ιδρώτα έχει ως συνέπεια να χάνει ο οργανισμός υγρά και ηλεκτρολύτες (π.χ. κάλιο, νάτριο). Η απώλεια αυτή πρέπει να αναπληρώνεται σταδιακά στη διάρκεια της ημέρας, ειδάλλως οδηγεί στην αφυδάτωση, η οποία μπορεί να προκαλέσει παραισθήσεις στους ασθενείς (ο πάσχων μπορεί να παραμιλάει ή να νομίζει πως βρίσκεται μαζί με άλλα άτομα).

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χρήζουν ιατρικής διερεύνησης με αιματολογικές εξετάσεις οι αιφνίδιες παραισθήσεις το καλοκαίρι σε έναν ασθενή με νόσο Πάρκινσον. Η διαταραχή της θερμορρύθμισης του οργανισμού μπορεί ακόμα να επηρεάσει τον ύπνο των ασθενών, με συνέπεια επιδείνωση των προβλημάτων ύπνου που συχνά αντιμετωπίζουν (π.χ. «ζωντανά» όνειρα με ακούσιες κινήσεις του σώματος, αϋπνία, έντονη υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας κ.λπ.).

Υπόταση και προστασία

του δέρματος

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνουν οι ασθενείς και στην αρτηριακή πίεσή τους, διότι τα φάρμακα για τη νόσο Πάρκινσον (ειδικά οι μεγάλες δόσεις ντοπαμίνης) τη μειώνουν, με συνέπεια ζάλη και απώλεια των αισθήσεων.

Συνιστάται στους ασθενείς να επικοινωνούν το καλοκαίρι με τον θεράποντα καρδιολόγο τους, ώστε είτε να κάνει προσαρμογή της θεραπείας είτε να συστήσει άλλα υγιεινοδιαιτητικά μέτρα (π.χ. αύξηση της πρόσληψης νερού ή/και άλατος).

Απαραίτητο είναι ακόμα να βγαίνουν σε υπαίθριους χώρους έπειτα από την εφαρμογή αντηλιακού υψηλής προστασίας στα εκτεθειμένα σημεία του δέρματος (διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν μελάνωμα στο δέρμα). Οσοι εξάλλου χρησιμοποιούν αυτοκόλλητα φαρμακευτικά δερματικά επιθέματα, πρέπει να τα τοποθετούν σε σημείο του δέρματος που καλύπτεται συνεχώς από τα ρούχα τους.

Ο Παναγιώτης Ι. Ζήκος είναι νευρολόγος, υπεύθυνος Ειδικού Ιατρείου Νόσου Πάρκινσον, 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας