Πόσο συχνά είναι τα ιατρικά λάθη και πόσες ζωές κοστίζουν στη χώρα μας; Η πρόσφατη περίπτωση του 49χρονου που πέθανε στην Πάτρα, οι καταγγελίες μίας εγκύου ότι έχασε το μωρό της γιατί το νοσοκομείο δεν εφημέρευε αλλά και η παραλίγο χαμένη μεταμόσχευση ήπατος στη Θεσσαλονίκη λόγω έλλειψης αναισθησιολόγου συμπυκνώνουν τις… κακοδαιμονίες στο ΕΣΥ. Και προκαλούν προβληματισμό ενόσω συνεχίζονται οι έρευνες για να αποδοθούν τυχόν ευθύνες.

Ενώ η πειθαρχική διαδικασία για τον θάνατο του 49χρονου, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή στον δρόμο προς το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ρίου, βρίσκεται σε εξέλιξη, το πόρισμα της προκαταρκτικής εξέτασης περιλαμβάνει βαρύτατες κατηγορίες, κάνοντας λόγο για σημαντικές παραλείψεις. Για την ιστορία, υπενθυμίζεται ότι όλα συνέβησαν το βράδυ της Τετάρτης, 13 Ιουλίου, όταν ο άτυχος άνδρας απευθύνθηκε στο Νοσοκομείο «Αγιος Ανδρέας», που σημειωτέον δεν εφημέρευε. Στο κάδρο των ευθυνών έχει μπει η νοσηλεύτρια που βρισκόταν σε υπηρεσία και υποδέχτηκε τον ασθενή, η οποία μετά την περιγραφή των συμπτωμάτων (πόνος στην πλάτη) έκρινε πως δεν χρήζειπεραιτέρω ιατρικής διερεύνησης, οπότε δεν επικοινώνησε με τους γιατρούς του νοσοκομείου. Αντιθέτως, του συνέστησε να επισκεφτεί τοεφημερεύοννοσοκομείο του Ρίου, εκφράζοντας μάλιστα υποψία για… ψύξη. Η εν λόγω νοσηλεύτρια βρίσκεται ήδη σε αναστολή καθηκόντων για έναν μήνα, ενώ η σύμβαση μίας συναδέλφου της που υπηρετεί ως επικουρική διακόπηκε μέχρι την ολοκλήρωση της διερεύνησης του συμβάντος και την απόδοση ευθυνών.

Η ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΥΟ. Στον απόηχο της υπόθεσης αυτής ήρθε να προστεθεί μία ακόμη καταγγελία που αφορά μία έγκυο γυναίκα που φέρεται να μην έλαβε την απαραίτητη φροντίδα από τους γιατρούς του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, καθώς έληγε η εφημερία, με αποτέλεσμα να χάσει το παιδί. Σύμφωνα με τη μήνυση που υπέβαλε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης στις 26 Φεβρουαρίου του 2022 η γυναίκα που διένυε την 39η εβδομάδα κύησης μεταφέρθηκε εσπευσμένα από τον σύζυγό της στο εφημερεύον Ιπποκράτειο, έχοντας αφόρητους πόνους και συσπάσεις, ενώ ήταν ασυμπτωματική ασθενής της Covid-19 και εμβολιασμένη με δύο δόσεις. Με την αιτιολογία – όπως αναφέρεται στη μήνυση – πως η εφημερία έληγε, οι γιατροί την παρέπεμψαν στο «Παπαγεωργίου». Το ζευγάρι καταγγέλλει ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος, γεγονός που οδήγησε στην απώλεια του νεογνού, ενώ τέθηκε σε κίνδυνο και η ζωή της μητέρας.

Απαντώντας με ανακοίνωσή του ο διοικητής του Ιπποκράτειου,Νικόλαος Αντωνάκης,αναφέρεται σε ανακριβή στοιχεία, υπογραμμίζοντας πως ακολουθήθηκε πιστά το υγειονομικό πρωτόκολλο: «Εξετάστηκε από τη μαία και την ιατρό της εφημερίας σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο για τις θετικές σε Covid-19 εγκύους. Διενεργήθηκαν όλες οι απαραίτητες εξετάσεις και δεν βρέθηκαν στοιχεία που να επιβάλλουν την άμεση εισαγωγή της. Η έγκυος αποχώρησε από το Τμήμα Επειγόντων στις 8.10 π.μ., χωρίς αιμόρροια ή άλλη συμπτωματολογία και με οδηγίες».

Το ίδιο νοσοκομείο, άλλωστε, είχε μερικές ημέρες πριν δεχθεί κριτική για τη ματαίωση μεταμόσχευσης ήπατος επειδή δεν υπήρχε διαθέσιμος… αναισθησιολόγος. Αντίστοιχα, τον περασμένο Απρίλιο όταν έγινε γνωστό πως ένας 43χρονος άφησε την τελευταία του πνοή σε μια καρέκλα στα Επείγοντα του «Παπανικολάου» στη Θεσσαλονίκη, διατάχθηκε αμέσως από τον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη κατεπείγουσα έρευνα – όπως άλλωστε συνέβη και στην περίπτωση της Πάτρας.

Το ερώτημα ωστόσο που πλανάται είναι εάν οι υποθέσεις αυτές – εφόσον προκύψει ότι είναι προϊόν αμέλειας – αποτελούν την εξαίρεση στον κανόνα. Παράλληλα, αναζητούνται οι αιτίες ώστε να… θεραπευτούν οι αδυναμίες. Οι ελλείψεις σε προσωπικό, το «burn-out» των γιατρών και των νοσηλευτών αλλά και η τρέχουσα πανδημία αποτελούν βέβαια τις προφανείς εξηγήσεις.

ΤΙ ΕΔΕΙΞΕ ΕΡΕΥΝΑ. Παλαιότερη έρευνα (2016), στην οποία συμμετείχαν 325 χειρουργοί, παιδίατροι και παθολόγοι νοσοκομείων της χώρας και έγινε στο πλαίσιο ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «Organisational Culture and Patient Safety», έδειξε πως πρόκειται για πολυπαραγοντικό φαινόμενο.

Οπως προκύπτει από εκείνα τα στοιχεία, ένας στους δύο γιατρούς σε ελληνικά νοσοκομεία είχε παραδεχτεί ότι έκανε τουλάχιστον ένα λάθος τον τελευταίο μήνα (χωρίς το σφάλμα να σημαίνει απαραίτητα ότι οδήγησε σε βλάβη τον ασθενή). Επιπλέον, και στις τρεις ειδικότητες τα ιατρικά λάθη ήταν αποτελέσματα συγκεκριμένων παραγόντων: Επρόκειτο για αποτέλεσμα κακής ή ελλιπούς ομαδικής εργασίας και διαπιστώθηκε πως οι εμπειρότεροι γιατροί ήταν και πιο επιρρεπείς στα λάθη. Από την έρευνα φάνηκε, επίσης, ότι τα λάθη σχετίζονταν με το φύλο, με τις γυναίκες να κάνουν τα λιγότερα.

Δεν πρόκειται, ωστόσο, για ελληνικό φαινόμενο. Ενδεικτικά μόνον στις ΗΠΑ εκτιμάται πως 98.000 θάνατοι ετησίως οφείλονται σε ιατρικά σφάλματα, ενώ στη Βρετανία υπολογίζεται πως ο αντίστοιχος αριθμός αγγίζει τις 6.000 ετησίως.

Οι εκπρόσωποι του προσωπικού στο ΕΣΥ, από την άλλη, κάνουν λόγο για υγειονομικούς που αισθάνονται «προδομένοι», αφού καλούνται να προσφέρουν φροντίδα στους ασθενείς κάτω από δύσκολες συνθήκες. «Οταν προκύπτει ένα συμβάν είναι σημαντικό να διερευνάται και να αποδίδονται ευθύνες όταν υπάρχει λάθος χειρισμός. Ομως για ένα, δύο ή τρία περιστατικά δεν πρέπει να στιγματίζεται η συνολική προσπάθεια που δίδεται καθημερινά στα νοσοκομεία. Για παράδειγμα, δεν αντιπαραβάλλεται το πόσοι άνθρωποι κερδίζουν τη μάχη κάθε χρόνο, παρά τα προβλήματα» σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Δημοσίων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ) Μιχάλης Γιαννάκος. Και προσθέτει με νόημα πως «αν θέλουμε να δούμε τη μεγάλη εικόνα, χάνονται ζωές και γι’ αυτό φταίνε οι παθογένειες. Εν μέσω πανδημίας τα νοσοκομεία έγιναν μονοθεματικά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ενώ, καθώς δεν προκηρύσσονται θέσεις, πλέον ακόμη και τα νοσοκομεία της Αττικής μετρούν σημαντικά κενά και σε ιατρικό προσωπικό».

Σύμφωνα με τον ίδιο, σήμερα το ΕΣΥ έχει 45.000 ακάλυπτες οργανικές θέσεις (ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό), ενώ τις υπηρεσίες τους προσφέρουν 16.000 συμβασιούχοι.