Περίπου το 6% του εκλογικού σώματος βρίσκεται στην Κρήτη. Ομως αυτοί που κοιτούν έντονα προς το μέρος της δεν το κάνουν απλώς λόγω του μεγέθους της. Πώς μοιάζει η Κρήτη στα μάτια της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης; Ως μικρό, γαλατικό χωριό που αντιστέκεται ακόμα. Τα διαδικτυακά memes τη δείχνουν πάντα εκεί και πάντα πράσινη, όχι μόνο γιατί άντεξε στη γαλάζια επέλαση των περιφερειακών εκλογών του 2019, αλλά γιατί τα ποσοστά της Κρήτης βοήθησαν το ΠΑΣΟΚ να αντέξει τα πέτρινα χρόνια της κρίσης, με επιδόσεις αρκετά μεγαλύτερες του πανελλαδικού μέσου όρου, έστω κι αν οι περισσότεροι πράσινοι ψηφοφόροι της περιοχής μετακόμισαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Η κεντροαριστερή δύναμη στην περιοχή φάνηκε επίσης στην αποδοχή και τις επιδόσεις του Αλέξη Τσίπρα, που «πάτησε» στο πασοκικό κοινό για να κερδίσει το νησί στις εθνικές εκλογές της τελευταίας δεκαετίας.

Η τελευταία φορά που το ΠΑΣΟΚ βγήκε πρώτο στις περιφέρειες της Κρήτης ήταν στις εκλογές του Μαΐου του 2012, όταν κέρδισε παντού πλην των Χανίων, τα οποία είχαν ήδη «στρίψει» στην πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ – έναν μήνα αργότερα, στις επαναληπτικές του Ιουνίου, το σκηνικό ήταν εντελώς διαφορετικό, με τον ΣΥΡΙΖΑ να κόβει πρώτος το νήμα και στις τέσσερις περιφέρειες. Η ΝΔ είχε έρθει δεύτερη, στέλνοντας το ΠΑΣΟΚ σε ποσοστά που δεν είχε ξαναδεί τις τελευταίες δεκαετίες. Και από άποψη συμβολική, όμως, η Κρήτη έχει βαρύνουσα σημασία για την Κεντροαριστερά, καθώς είναι η γενέτειρα του Ελευθέριου Βενιζέλου (δηλαδή αυτού που αργότερα ονομάστηκε Δημοκρατική Παράταξη), αγκάλιασε τον Ανδρέα Παπανδρέου και θεωρήθηκε άβατο κάστρο για τους αντιπάλους του.

ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ. Από την εικόνα που διαμορφώνεται σήμερα για το σκηνικό της Κρήτης, εκπέμπονται τουλάχιστον τρία μηνύματα: Το πρώτο για τη δυναμική και τις αντοχές της ΝΔ, το δεύτερο για το ισοζύγιο στο κεντροαριστερό πεδίο και τη σύγκρουση ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ, που στην Κρήτη αναδεικνύει και με μια μάχη πολιτικής επιβίωσης και το τρίτο, για τα σήματα που μπορεί να εκπέμψουν οι τέσσερις νομοί του νησιού στις άλλες εκλογικές περιφέρειες, καθ’ οδόν προς τις κάλπες. Η Κρήτη, εν ολίγοις, μπορεί να εξελιχθεί σε εκλογικό βαρόμετρο. Σημασία για τους κρητικούς ψηφοφόρους, βέβαια, έχει και η εντοπιότητα. Και αυτή αποδεικνύεται ίσως το μεγαλύτερο όπλο και για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, του οποίου η κρητική καταγωγή κατάφερε να μειώσει τη διαφορά της ΝΔ από τον πρωτοπόρο ΣΥΡΙΖΑ το 2019, ενώ οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις στην περιοχή δείχνουν μια στροφή προς την πλευρά της ΝΔ. Ειδικά η ενδεχόμενη πρωτιά στα Χανιά θα έχει και ιδιαίτερο προσωπικό χαρακτήρα για τον Μητσοτάκη. Με βάση τα στοιχεία της GPO, η ΝΔ φέρεται ότι κερδίζει τρεις από τις τέσσερις περιφέρειες, τα Χανιά, το Λασίθι και το Ρέθυμνο, που, εφόσον επιβεβαιωθεί στις εκλογές, θα αποτελέσει μια μεγάλη αλλαγή στην πολιτική παράδοση της Κρήτης, αλλά θα εκπέμψει μηνύματα για τη γαλάζια κυριαρχία – κι αυτό γιατί ακόμα και στη μεγάλη του ήττα, το 2019, ο ΣΥΡΙΖΑ διατήρησε την πρωτοκαθεδρία στο νησί.

Η ΚΑΤΑΤΑΞΗ. Από την άλλη πλευρά, τα νούμερα αυτά δεν είναι πολύ ενθαρρυντικά για την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία έχει βάλει στόχο την πρωτιά πανελλαδικά και για να την κερδίσει πρέπει σε κάθε περίπτωση να κρατήσει τις δυνάμεις του 2019, ώστε να μη χρειαστεί να «αναπληρώσει» το χαμένο έδαφος αλλού. Με άλλα λόγια, τα δείγματα της Κρήτης ενδεχομένως αποτυπώνουν μια τάση ως προς την εκλογική κατάταξη – αν και όχι τις διαφορές μεταξύ των κομμάτων.

Αυτό που σίγουρα σίγουρα φαίνεται καθαρά στα ευρήματα των δημοσκοπήσεων στο νησί είναι ο τρόπος που διεξάγεται η μάχη για την πρωτοκαθεδρία της Κεντροαριστεράς. Ενώ σε άλλες περιοχές το (διψήφιο) ΠΑΣΟΚ ενδεχομένως αντλεί και από άλλες δεξαμενές, στην Κρήτη ο λόγος που το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να κερδίσει δημοσκοπικά αυτό της ΝΔ είναι πως υπάρχουν ψηφοφόροι του που επιστρέφουν στον παραδοσιακό τους κομματικό εκφραστή και απαντούν στις έρευνες πως θα ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ. Το κεντροαριστερό ακροατήριο, επομένως, μοιράζεται στα δύο, την ώρα που το ποσοστό της ΝΔ παραμένει αρραγές. Η μοναδική περιοχή όπου ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να κρατάει δυνάμεις είναι το Ηράκλειο, το οποίο ωστόσο έχει μια άλλη ιδιαιτερότητα «εντοπιότητας» – είναι ο τόπος όπου μεγάλωσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης. Το πόσο σημαντικό είναι αυτό για τον ίδιο φάνηκε και στις εσωκομματικές εκλογές, καθώς η ξεκάθαρη διαφορά με τους υπόλοιπους υποψηφίους στον πρώτο γύρο διαμορφώθηκε στην προσέλευση της Κρήτης στην κομματική κάλπη. Οπως συμβαίνει με τον Μητσοτάκη στα Χανιά, έτσι συμβαίνει με τον Ανδρουλάκη στο Ηράκλειο: Στην έρευνα της GPO το ΠΑΣΟΚ κοντράρει τους δύο πρώτους εκεί, ενώ στο Λασίθι η διαφορά του από τον (δεύτερο) ΣΥΡΙΖΑ είναι μόλις μισή μονάδα. Το Λασίθι, εκτός από τόπος καταγωγής του Ανδρουλάκη, είναι και η μια κρητική περιφέρεια όπου έμπειρα κεντροαριστερά στελέχη ποντάρουν πως μπορούν να κερδίσουν τη δεύτερη θέση, ρίχνοντας τον ΣΥΡΙΖΑ στην τρίτη.

Η Κρήτη από γαλατικό χωριό εξελίσσεται σε πεδίο μάχης. Για τη ΝΔ είναι μια εκλογική πρόκληση που θα επικυρώσει τη δύναμή της. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η Κρήτη είναι ένα κεκτημένο που πρέπει να κρατήσει. Για το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, όμως, η Κρήτη όχι μόνο μπορεί να δείξει τον δρόμο, αλλά μπορεί και να συμβάλει στη διαμόρφωση του τρικομματικού σκηνικού για το οποίο μιλάει ο Ανδρουλάκης – -και το οποίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για το κόμμα, που θέλει να επανέλθει σε ρόλο πρωταγωνιστή στο πολιτικό σκηνικό.