Εχουν τόσοι ξιφουλκήσει κατά της παγκοσμιοποίησης και των ανοιχτών οικονομικών αγορών ώστε περίπου να πανηγυρίζουν για μια νέα σελίδα ευημερίας και ανάπτυξης σε ολόκληρο τον κόσμο. Με τα μέτρα κατά της πανδημίας και για την «πράσινη ανάπτυξη» και τη σωτηρία του κλίματος, έχουν υιοθετηθεί τόσες κρατικές οικονομικές παρεμβάσεις ώστε κάθε ιδέα ελεύθερης οικονομίας της αγοράς να έχει χλωμιάσει ως οικονομική προοπτική. Το ερώτημα που αναδεικνύεται είναι προς τι είδους κόσμο πηγαίνουμε;

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία τα οικονομικά μέτρα που πήρε η Δύση εναντίον της Ρωσίας, και που ουσιαστικά προκαλούν μεγαλύτερη ζημιά στις ανεπτυγμένες δυτικές οικονομίες και στη συνοχή των κοινωνιών τους, έχουν μεγαλώσει τη σχετική ζημιά. Σε παγκόσμιο επίπεδο πλέον οι πολιτικές Αρχές αναθεωρούν τις αντιλήψεις τους περί παγκόσμιων ανοιχτών αγορών. Νέες πραγματικότητες στην πράξη δημιουργούνται. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες για κάθε είδους προϊόντα αναδιαμορφώνονται, από συσσώρευση διαφόρων αποθεμάτων, σύμφωνα με τον Economist, ύψους 1 τρισ. δολαρίων ως εξασφάλιση μπροστά σε ενδεχόμενες ελλείψεις και στον πληθωρισμό μέχρι και ανταγωνισμό για εξασφάλιση φτηνού εργατικού δυναμικού όταν πολλές εταιρείες-μεγαθήρια μεταφέρονται από την Κίνα στο Βιετνάμ. Και είναι πραγματικά λυπηρό να ακούει κανείς τον Υπατο Εκπρόσωπο για εξωτερικά θέματα της ΕΕ να κατηγορεί τη Ρωσία πως προκαλεί δήθεν επισιτιστική κρίση μειώνοντας τις εξαγωγές σιτηρών από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Σαν να υπάρχει κάποια συνεννόηση η Δύση να μαστιγώνει οικονομικά αλύπητα τη Ρωσία κι εκείνη να οφείλει να δέχεται τις σχετικές συνέπειες δίχως δικαίωμα αντίδρασης. Κρίμα για τις ηγεσίες που βρίσκονται την εποχή αυτή στα ηνία της Δύσης.

Το καινούργιο αυτό είδος παγκοσμιοποίησης αφορά περισσότερο την ασφάλεια παρά την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα. Ασχολείται κυρίως με τη δυνατότητα οικονομικών συναλλαγών με ανθρώπους στους οποίους μπορείς να στηριχθείς και που ζουν σε χώρες με κυβερνήσεις φιλικές με τη δική σου. Ενα τέτοιο περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει σε προστατευτισμό, σε διόγκωση του δημόσιου τομέα, σε μεγάλες δαπάνες, καινούργια χρέη και εθνικές χρεοκοπίες. Ο παγκόσμιος καπιταλισμός θα υποστεί ζημιές χάνοντας τις ισορροπίες που είχε μέχρι τώρα εξασφαλίσει και θα αναζητήσει υποχρεωτικά νέες μεθόδους προσαρμογής και επιβίωσης. Ο πατροπαράδοτοι εχθροί του, η Αριστερά, οι κρατιστές, οι κρατικοδίαιτοι «επιχειρηματίες» και οι αντίπαλοι της Δύσης γενικά (ισλαμιστές, τρομοκράτες, αποσχιστές) πανηγυρίζουν. Και είναι έτοιμοι να κατηγορήσουν την ελεύθερη οικονομία και τον νεοφιλελευθερισμό για τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν (!).

Υπάρχει βέβαια και κάποια άλλη, περισσότερο αισιόδοξη εκδοχή. Αν οι πολιτικές ηγεσίες δείξουν σωφροσύνη και αυτοσυγκράτηση, περιορίζοντας τις δαπάνες και αναχαιτίζοντας τις τάσεις κανονιστικών παρεμβάσεων στη λειτουργία της οικονομίας, τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν προς το καλύτερο. Αυτό όμως προϋποθέτει πολιτικούς με αντοχές, επιμονή και όραμα. Που η εποχή μας, σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν δείχνει να διαθέτει. Δεν μπορούμε όμως παρά να συνεχίσουμε να ελπίζουμε…