Οταν το τσεκούρι είναι πιο χρήσιμο από τη σάλπιγγα

Πριν από λίγες ημέρες, ο σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ μπεν Σαλμάν, που επισκέφτηκε την Ελλάδα και τη Γαλλία μαζί με τρεις υπουργούς και μια ομάδα επιχειρηματιών, υπέγραψε συμφωνίες για τις θαλάσσιες μεταφορές, για την ενέργεια, την αμυντική τεχνολογία, τη διαχείριση των απορριμμάτων και την κουλτούρα. Το πιο νόστιμο είναι η «κουλτούρα»: αναρωτιέμαι τι κουλτουριάρικες ανταλλαγές μπορούμε να έχουμε με τη Σαουδική Αραβία. Συνήθως, σαουδαραβική κουλτούρα σημαίνει χτίσιμο τζαμιών και «πολιτιστικών κέντρων» που διαδίδουν τον ισλαμισμό. Αλλά το προσπερνώ: να μη λέμε τα ίδια και τα ίδια. Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα και η Γαλλία αποκομίζουν αληθινό κέρδος από αυτή την αδέξια συνάντηση κι αν το κέρδος αντισταθμίζει το ηθικό παράπτωμα: οι σχέσεις με δικτάτορες και γενικότερα με ηγέτες χωρίς δημοκρατικές αξίες αξιολογούνται με κριτήριο το «όφελος». Σε τέτοιες περιπτώσεις στο «όφελος» συνυπολογίζονται τα οικονομικά κέρδη και η πιθανή θετική επίδραση στις κοινωνίες, όπως υποσχέσεις σχετικού εκδημοκρατισμού ή σεβασμού των διεθνών συνθηκών. Με λίγα λόγια, δεν μπορούμε να απαντήσουμε με μια απλή φράση αν είναι σωστό ή λάθος να υποδέχεται ένας δημοκρατικός ηγέτης τον Σαλμάν και να του σφίγγει το χέρι: χρειάζεται ανάλυση γύρω από το τι έχει να κερδίσει από τη χειραψία. Εξάλλου, τα περισσότερα χέρια είναι βρόμικα: άλλα λίγο, άλλα περισσότερο. Και παρότι ο Σαλμάν κατηγορείται για τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι, είναι σίγουρο ότι έχει διαπράξει δια πληρεξουσίου πολύ περισσότερα εγκλήματα – όπως έχουν κάνει μια σειρά πολιτικές προσωπικότητες των οποίων κάποια στιγμή στην ιστορία σφίξαμε το χέρι: Στάλιν, Χένρι Κίσινγκερ, Τζορτζ Γ. Μπους. Τι κάνουμε σ’ αυτές τις περιπτώσεις; Κάνουμε την καρδιά μας πέτρα;