Το Ακουγιου ανάμεσα σε Αγκυρα και Μόσχα

Ενώ οι ρωσοτουρκικές σχέσεις συνεχίζουν να βαδίζουν σε τεντωμένο σχοινί δεδομένων των εξελίξεων των σχετικών με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ανέκυψε νέο πρόβλημα στις διμερείς σχέσεις αναφορικά με το υπό κατασκευήν πυρηνικό εργοστάσιο του Ακουγιου νοτίως της Μερσίνας. Συνολικού προϋπολογισμού 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων και αποτελούμενο από τέσσερις πυρηνικούς αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 4.800 MW, το έργο φιλοδοξεί να παράσχει περί το 10 τοις εκατό της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζεται η Τουρκία κατά την αποπεράτωσή του το 2026. Ενας ωστόσο των τεσσάρων αντιδραστήρων προγραμματιζόταν να λειτουργήσει ήδη από το 2023, ώστε να συμπέσει με την επέτειο των 100 ετών από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκίας. Η διαφαινόμενη αδυναμία τηρήσεως του χρονοδιαγράμματος έδωσε την αφορμή στη ρωσική κρατική εταιρεία ROSATOM που έχει αναλάβει την κατασκευή του έργου να καταγγείλει τη σύμβαση υπεργολαβίας με την τουρκική κατασκευαστική εταιρεία IC Içtaş και να υπογράψει νέα σύμβαση με τη ρωσικών συμφερόντων TSM Enerji. Εκπρόσωποι της τουρκικής εταιρείας δήλωσαν ότι θεωρούν την καταγγελία παράνομη και κατά τούτο θα προσφύγουν σε διεθνή διαιτητικά όργανα και στα τουρκικά δικαστήρια. Η απόφαση της ROSATOM έλαβε χώρα λίγες μόλις ημέρες πριν από την προγραμματισμένη συνάντηση Πούτιν και Ερντογάν στο ρωσικό θέρετρο του Σότσι στον Εύξεινο Πόντο και φέρνει τον τούρκο πρόεδρο σε δύσκολη θέση. Είχε προηγηθεί δήλωση του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την πιθανότητα κατασκευής δύο ακόμη πυρηνικών εργοστασίων από τη Ρωσία στην Τουρκία. Ακόμη και πριν από την έξωση της μοναδικής σημαντικής εταιρείας τουρκικών συμφερόντων από την κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου, η τουρκική κυβέρνηση ήδη δυσκολευόταν να εξηγήσει στην τουρκική κοινή γνώμη γιατί οι όροι κατασκευής και λειτουργίας του εργοστασίου διαφέρουν ουσιωδώς από τα συνηθισμένα στη διεθνή αγορά. Γιατί π.χ. δεν προβλέπεται η μεταφορά της διοικήσεως και της ιδιοκτησίας του εργοστασίου μετά την πάροδο συμπεφωνημένου χρονικού διαστήματος από τη Ρωσία στην Τουρκία όπως είναι ο κανόνας σε συμφωνίες τύπου ΒΟΟ (Build, Own, Operate) και γιατί δεν προβλέπεται η μεταφορά πυρηνικής τεχνολογίας από τη ρωσική στην τουρκική πλευρά. Ακόμη και οι όροι της συμφωνίας πωλήσεως ηλεκτρικής ενέργειας στο τουρκικό δημόσιο έχουν πλέον μεταβληθεί επί τα χείρω για την τουρκική πλευρά, καθώς η τιμή είχε συμφωνηθεί σε δολάρια και η ισοτιμία της τουρκικής λίρας με το δολάριο έχει πλέον αλλάξει κατά πολύ. Ενώ η κατασκευή του εργοστασίου του Ακουγιου φιλοδοξούσε να μειώσει την εξάρτηση της Τουρκίας από την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου, είναι σαφές ότι η ενεργειακή εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία θα παραμείνει αλώβητη και μετά τη λειτουργία του εργοστασίου.