Πολλαπλές είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική ακτοπλοΐα ενόψει της νέας εποχής, με την ανανέωση του στόλου να αποτελεί μια αναγκαιότητα, καθώς, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 50% των ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων που είναι σήμερα δρομολογημένα, το 2035 θα είναι ηλικίας άνω των 40 ετών.

Σύμφωνα με την ετήσια ανάλυση της εταιρείας συμβούλων XRTC, σήμερα καμία ακτοπλοϊκή εταιρεία δεν έχει σχέδια για ναυπήγηση πλοίων, πλην του ομίλου Attica που ολοκλήρωσε την κατασκευή τριών πλοίων τύπου Aero Catamaran, τα οποία δρομολογήθηκαν στις γραμμές του Αργοσαρωνικού. Η δρομολόγηση των ταχυπλόων έσπασε ένα αρνητικό ρεκόρ σχεδόν 10 ετών.

Στο πλαίσιο αυτό και με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα μεταχειρισμένα πλοία που να πληρούν τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, η μόνη λύση είναι η κατασκευή νέων πλοίων. Ωστόσο, όπως τονίζεται, τα προβλήματα που τίθενται είναι ποικίλα και σε αυτά συμπεριλαμβάνονται το είδος καυσίμου που θα χρησιμοποιούν και πώς θα χρηματοδοτηθούν, ενώ τα δυσχερή οικονομικά αποτελέσματα των ακτοπλοϊκών εταιρειών αποτελούν τροχοπέδη στην ανανέωση του στόλου.

Καθώς η ακτοπλοΐα καλείται να προσαρμοστεί στις νέες περιβαλλοντικές απαιτήσεις για μηδενικές εκπομπές άνθρακα, τεχνολογικά δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί οι βιώσιμες λύσεις για την αντικατάστασή τους από ανανεώσιμες πηγές, όπως ο ηλεκτρισμός, τα βιοκαύσιμα, η αμμωνία, το υδρογόνο, η μεθανόλη κ.ά., και αυτό από μόνο του προστίθεται στις προκλήσεις της παγκόσμιας ναυτιλίας εν γένει.

Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ. Σε ό,τι αφορά το παρόν του κλάδου, σίγουρα ξεχωρίζουν οι επιπτώσεις της πανδημίας και της καταστροφικής πτώσης της ζήτησης του μεταφορικού έργου το 2020 και το 2021, τα τεράστια προβλήματα που παρουσιάζονται στον ενεργειακό τομέα εκτοξεύοντας το κόστος των καυσίμων σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές, καθώς επίσης και η δυσπραγία νέων επενδυτικών σχημάτων και χρηματοδοτικών οργανισμών να εισέλθουν στην ακτοπλοΐα την τελευταία δεκαετία πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.

Οπως καταγράφεται στην έκθεση της XRTC, η δημιουργία μιας υγιούς αγοράς δεν είναι δύσκολο να επανέλθει στη χώρα μας, όπως είχε συμβεί ακριβώς πριν από 30 χρόνια. Τότε η ευκαιρία ήταν η προσαρμογή της ελληνικής ακτοπλοϊκής αγοράς σε ένα πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Στην παρούσα φάση το αντίστοιχο περιβάλλον προσφέρει αναγκαιότητα με τη συνδρομή του υπουργείου Ναυτιλίας, του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, τα οποία – μεταξύ άλλων – έχουν αναλάβει το «πρασίνισμα» του στόλου της ακτοπλοΐας και την αναβάθμιση της διασυνδεσιμότητας, μέσω του εκσυγχρονισμού των λιμενικών υποδομών και της αναβάθμισης της ποιότητας των θαλάσσιων μεταφορών.

Η ανάλυση των σημείων όλων των προσήμων της αγοράς πιστοποιεί πως η ελληνική ακτοπλοΐα βρίσκεται πλέον στο ξεκίνημα ενός νέου κύκλου ανάπτυξης, κάτι που αποτελεί και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την έναρξη ενός νέου επενδυτικού άξονα με την κατασκευή νέων πλοίων ή την αγορά σύγχρονων μεταχειρισμένων και την ενεργοποίηση του εγχώριου ναυπηγικού τομέα εάν καταστεί εφικτό. Στον αντίποδα πρέπει να τεθούν υπόψη και οι απειλές που μπορούν να προκύψουν από το αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον, λόγω κόστους ενέργειας, πληθωρισμού, πανδημίας και κρίσης της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς και οι γεωπολιτικές επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία.