Ο Καβάφης του Καλίγκαριτς, το όνειρο του Καζαντζάκη

Δύο μικρές «ανακαλύψεις» από τα χρωστούμενα αναγνώσματα του καλοκαιριού. Η μία βρίσκεται στο «Τελευταίο καλοκαίρι στη Ρώμη» του Τζανφράνκο Καλίγκαριτς (εκδ. Ικαρος, μτφ. Δήμητρα Δότση), συγγραφέα που γεννήθηκε στην Ασμάρα της Ερυθραίας από οικογένεια με καταγωγή από την Τεργέστη. Το μυθιστόρημά του πρωτοεκδόθηκε το 1973 – ως ανακάλυψη της Νατάλια Γκίνζμπουργκ – και από την πρώτη στιγμή θεωρήθηκε «γεγονός» για τη λογοτεχνία της γειτονικής χώρας. Φέτος μεταφράστηκε στα ελληνικά για πρώτη φορά, όπως και σε περισσότερες από 20 χώρες. Σε αυτό, ο κεντρικός χαρακτήρας, ο 30χρονος Λέο Γκατζάρα από το Μιλάνο, «γράφει» την ερωτική επιστολή του προς τη Ρώμη της ντόλτσε βίτα, ανάμεσα σε πρόσκαιρες φιλίες, φτηνά δωμάτια ξενοδοχείων, ξέπνοο σεξ, στίβες βιβλίων και πολύ αλκοόλ. «Η Ρώμη κουβαλάει μέσα της μια πρωτόγνωρη μέθη που κατακαίει τις αναμνήσεις. Πιο πολύ κι από πόλη είναι ένα μυστικό κομμάτι του εαυτού σου, ένα κρυμμένο αγρίμι. Δεν υπάρχουν ημίμετρα μαζί της». Ο Λέο θα μείνει για πάντα μόνος ακόμη κι όταν γνωρίζει την πληθωρική Αριάννα, που θέλει να τον τραβήξει από τη σαγήνη της μελαγχολίας. Σε μια από τις πολλές αναπολήσεις φτάνει στην άκρη ενός μόλου με τη θάλασσα να ανοίγεται μπροστά του αχανής και σκοτεινή. Και τότε θυμάται τον ποιητή με τον οποίο μπορεί να ταυτιστεί (προφανώς, μία από τις πολλές αναφορές στον Αλεξανδρινό στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία) : «Πώς το έλεγε ο Καβάφης; Η πόλις θα σε ακολουθεί, έλεγε. Για τα αλλού – μη ελπίζεις – δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό. Ετσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ στην κώχη τούτη την μικρή, σ’ όλην την γη την χάλασες. Κάτι ήξερε αυτός ο Καβάφης».